Wykwit skórny. Jakie wyróżniamy rodzaje wykwitów?

Czym są wykwity skórne? To po prostu widoczne objawy lub skutki choroby: najczęściej skórnej, ale nie tylko. Zdarza się przecież, że wysypki i zaczerwienienia są skutkiem uczulenia na dany składnik kosmetyku czy efektem alergii pokarmowej. W jaki sposób określić, które wykwity są przyczyną, a które wynikiem choroby? Porozmawiajmy o pierwotnych i wtórnych wykwitach skórnych.

Zmiany skórne tradycyjnie dzielimy na dwie grupy: wykwity pierwotne oraz wtórne. Właściwe przyporządkowanie wykwitu to podstawa dermatologicznej diagnozy oraz jedyny skuteczny sposób na złagodzenie stanu zapalnego lub całkowite pozbycie się problemu. Czym więc różnią się od siebie obie te grupy? Odpowiadamy!

Pierwotne zmiany skórne są zazwyczaj bezpośrednim następstwem rozwoju choroby. Pojawiają na samym jej początku, czasem nawet nie wzbudzają naszych podejrzeń. Niestety, nasza nieuwaga lub zbycie problemu może mieć fatalne skutki. To właśnie z wykwitów pierwotnych biorą się wykwity wtórne. A te mogą być dużo trudniejsze do całkowitego wyleczenia.

Jakie zmiany zaliczają się więc do pierwotnych wykwitów? Które z nich powinny obudzić Twoją czujność i skłonić Cię do wizyty u dermatologa, zanim przerodzą się w poważną chorobę?

1. Plama: do stosunkowo najbardziej pojemna kategoria. Wliczają się tu piegi, drobne znamiona (tak zwane pieprzyki), rumienie, a nawet przebarwienia posłoneczne. To wykwit, który nie wystaje ponad powierzchnię skóry. Od zdrowej cery różni go jedynie inne zabarwienie.
2. Bąbel pokrzywkowy: ten typ wykwitu skórnego znamy chyba wszyscy. Tak szybko jak się pojawia, znika. Często jest wynikiem oparzenia pokrzywą, stąd bierze się jego nazwa. Bąbel wystaje ponad powierzchnię skóry, ale szybko ustępuje, nie pozostawiając zmian w zabarwieniu czy strukturze cery.
3. Grudka: to również wystający wykwit skórny. Nie znika natychmiast, ale potrafi zniknąć bez pozostawienia blizny, a nawet śladu. Wyróżnia się swoją twardością: najczęściej mowa tu o brodawkach wywołanych wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV).
4. Krosta: to wyrastający ponad powierzchnię wykwit, który jest wypełniony ropą.
5. Guzek: jest wystającym wykwitem, który wiąże się ze zmianami w głębszych partiach skóry. Zdarza się, że znika samoistnie, pozostawia po sobie blizny.
6. Guz: to zmiana większa niż guzek. Najczęściej jest sygnałem poważnej choroby i jest usuwany chirurgicznie. Do tej grupy zaliczamy czyraki i zmiany nowotworowe.
7. Pęcherz (pęcherzyk): to wykwity wystające ponad skórę, które wypełnia płyn surowiczny. Ustępują same, nie pozostawiają blizn. Często pojawiają się po oparzeniu czy przy opryszczce.

Wykwity wtórne pojawiają się wtedy, kiedy zanikają wykwity pierwotne. Mogą być nawracają zmianą (strup) lub efektem zniknięcia wykwitu pierwotnego (np. blizna). Wyróżniamy następujące rodzaje wykwitu wtórnego:

1. Strup: pojawia się po rozdrapaniu innej zmiany. Bierze się z zaschnięcia krwi na powierzchni skóry, choć może również sygnalizować nadżerkę lub owrzodzenia.
2. Łuska: tym mianem określamy łuszczącą się warstwę skóry (często w formie płatów). Bywa, że jest wynikiem stanu zapalnego, na przykład łuszczycy.
3. Owrzodzenie: to widoczny ubytek w skórze. Często gołym okiem możemy dostrzec wręcz żółtawą tkankę tłuszczową. Zazwyczaj pozostawia po sobie blizny. Ubytek tego typu powstaje przez rozdrapanie strupów czy grudek, a także przez stosowanie zbyt agresywnych peelingów kwasowych czy na skutek odmrożeń. Zdarza się jednak, że owrzodzenie prowadzi do przerostu tkanki. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy, kiedy w czasie odczuwania świądu zdrapujemy zdrową warstwę skóry.
4. Rozpadlina: to jeszcze głębszy ubytek w skórze. Pozostawia widoczne, często głębokie blizny.
5. Blizna: bierze się ze zrostu uszkodzonej wcześniej skóry. Zazwyczaj jest wynikiem zejścia się owrzodzeń. Blizny dzielą się na zanikowe i przerostowe.
6. Nadżerka: to jeszcze jeden typ ubytku naskórka lub nawet nabłonka błony śluzowej. Zdarza się, że pojawia się przez kontakt ze środkiem chemicznym, powstaje na skutek urazu mechanicznego lub jest znakiem choroby (raka szyjki macicy czy drożdżycy).

Pierwotne i wtórne wykwity skórne to jednak nie wszystko. A raczej: to dopiero początek. Jakie choroby mogą się za nimi kryć? Jak zwykle, wszystko zależy od indywidualnego przypadku, miejsca występowania zmian oraz ich natężenia. Możemy jednak wyróżnić kilkanaście najczęstszych chorób skóry, których objawy możesz złagodzić już w zaciszu swojej łazienki. Czytaj dalej, aby je poznać!

Trądzik to chyba najczęstszy typ wykwitu na twarzy, z którym usilnie staramy się rozprawić. Pojawiające się znikąd pryszcze mogą zachwiać naszą samooceną nie tylko w wieku nastoletnim. Wypryski to również problem wielu osób dorosłych, zwłaszcza kobiet. Skąd bierze się trądzik i jak się go pozbyć? Zmasowany atak nieprzyjaciół wywołują zazwyczaj zablokowane ujścia mieszków włosowych i gruczołów łojowych skóry. Za deregulację ich pracy zazwyczaj odpowiadają zmiany poziomu hormonów. Sam termin „trądzik” odnosi się nie tylko do pryszczy na twarzy, ale także do zaskórników i drobnych guzków. Niektórzy ludzie mają również predyspozycje do występowania trądziku na innych częściach ciała, takich jak plecy i klatka piersiowa.

Jak wyeliminować trądzik? Na początku przyjrzyj się swojej rutynie pielęgnacyjnej. Zacznij od doboru kosmetyków do demakijażu, oczyszczania i pielęgnacji twarzy. Za gwałtowne pogorszenie stanu cery często odpowiadają właśnie błędy w oczyszczaniu twarzy. Lubisz podkłady o przedłużonej trwałości? Upewnij się, że resztka produktu nie utknęła w Twoich porach!

Inaczej nazywane egzemą, AZS to z kolei jedna z najczęstszych postaci wyprysków u dzieci. Dokładna przyczyna atopowego zapalenia skóry nie jest znana, ale naukowcy uważają, że czynnikiem wywołującym AZS może być genetyczne, zależne od środowiska i/lub kondycji układu odpornościowego.

Atopowe zapalenie skóry może pojawić się w postaci wykwitów na twarzy (szczególnie u niemowląt), dłoniach, stopach lub w fałdach skóry. Sucha, łuszcząca się i swędząca cera to norma, a ciągłe drapanie może prowadzić do powstawania zgrubień. Chociaż wyprysk często występuje u osób z innymi alergiami, same alergie nie powodują wyprysku. W celu złagodzenia objawów często stosuje się sterydy do stosowania miejscowego. Najważniejsza pozostaje jednak uważna pielęgnacja tak wrażliwej skóry. Kąpiele w silnie perfumowanych żelach pod prysznic oraz używanie drażniących peelingów może nie być najlepszym pomysłem. Postaw na uniwersalny kosmetyk dla Ciebie i Twojego dziecka: NIVEA BABY Emolient Kojący żel do mycia ciała i włosów. Dzięki dodatkowi lipidów i przyjaznemu skórze pH zadba nawet o najbardziej wrażliwą i narażoną na łuszczenie skórę.

Nie ma żadnych wątpliwości – łatwiej im zapobiegać niż je leczyć. Oparzenia słoneczne występują wtedy, gdy narażamy naszą twarz i ciało na dużą ekspozycję na promieniowanie UVA i UVB. Skóra staje się czerwona, bolesna, gorąca w dotyku, może się łuszczyć, a nawet pokryć pęcherzykowatymi wykwitami skórnymi. Ponieważ trudno odmówić sobie kąpieli słonecznych w piękny dzień, nie powinnyśmy zapominać o kremach z filtrem do twarzy i ciała przez cały rok. Powtarzające się oparzenia słoneczne mogą w znacznym stopniu zwiększyć ryzyko zachorowania na raka skóry. W jaki sposób zadbać o odpowiednią ochronę przeciwsłoneczną? Najlepiej postawić na kosmetyk uniwersalny: balsam do ciała i filtr w jednym: NIVEA SUN Protect & Moisture Nawilżający balsam ochronny SPF 50+.

A w jaki sposób rozprawić się z już istniejącymi przebarwieniami posłonecznymi? Tak zwane plamy starcze możesz skutecznie rozjaśnić dzięki regularnemu stosowaniu kosmetyków przeciw przebarwieniom, np. Linii NIVEA Cellular Luminous630®. Intensywne serum przeciw przebarwieniom wyraźnie zmniejsza widoczność już istniejących przebarwień (aż o 50% w 8 tygodniu!) oraz chroni skórę przed powstawaniem nowych.

Toczeń to długotrwała choroba autoimmunologiczna, która powoduje, że układ odpornościowy sam atakuje zdrowe komórki i tkanki. Wpływa to na kondycję narządów wewnętrznych, stawy i skórę. Osoby z toczniem często skarżą się na wykwit na nosie i twarzy, który układa się w bardzo charakterystyczny kształt: skrzydła motyla. Wysypka łączy się w tym przypadku z widoczną opuchlizną oraz ogólną bolesnością. Choć toczeń może dotknąć każdego, najczęściej występuje u kobiet w wieku od 15 do 45 lat.

Toczeń może być trudny do zdiagnozowania, ponieważ jego oznaki i symptomy często naśladują objawy innych chorób. Niektórzy ludzie rodzą się z tendencją do rozwoju tocznia: schorzenie aktywuje się przez infekcję, niektóre leki, a nawet światło słoneczne. Chociaż nie ma lekarstwa na toczeń, leczenie może pomóc w kontrolowaniu objawów.

Najczęstszym wykwitem skórnym na nogach jest łuszczyca. Z jej przypadku zauważysz na swoich łydkach duże, czerwone plamy pokryte połaciami suchej skóry. Łuszczyca to choroba autoimmunologiczna, która objawia się łuszczącą się, swędzącą, piekącą wysypką. Komórki skóry osób cierpiących na łuszczycę rosną za szybko. Z tego powodu dochodzi do gromadzenia się komórek na powierzchni skóry, co pociąga za sobą zaczerwienienie i stan zapalny. Typowe objawy łuszczycy to grube, wypukłe plamy na skórze formujące się w płaty. Swędzące wykwity skórne tego typu mogą przybierać jasnoróżową lub ciemnoczerwoną barwę, a także pokrywać się warstwą srebrzystej, suchej skóry (tak zwanymi łuskami).

Łuszczyca zwykle dotyczy skóry głowy, kolan i łokci, ale według najnowszych badań może pojawić się w dowolnym miejscu na ciele (nawet na genitaliach i paznokciach). Pojawienie się łuszczycy łączy się również z innymi chorobami, takimi jak depresja, choroby serca czy cukrzyca.

Pokrzywki nie trzeba przedstawiać nikomu. To wypukłe, czerwone, swędzące obszary, które pojawiają się na skórze. Swędzące wykwity skórne wiążą się z wystąpieniem reakcji alergicznej. Często są wynikiem ukąszenia owada czy zetknięcia z pokrzywą. Zdarza się jednak, że wypukłe, szybko znikające bąble są pochodną alergii pokarmowej lub reakcją obronną organizmu przed nowym lekiem czy kosmetykiem.

Pokrzywka zazwyczaj nie jest groźna dla zdrowia: ustępuje samoistnie w stosunkowo krótkim czasie (ok. 2-4 godzin). Jeśli jednak obejmuje duży obszar ciała, powoduje obrzęk gardła lub twarzy, nie wahaj się dzwonić na pogotowie. Opuchnięcia mogą objąć drogi oddechowe. U niektórych osób pokrzywka może utrzymywać się przez miesiące lub lata: mówimy wtedy o pokrzywce przewlekłej.

Masz wykwity na plecach? To może być półpasiec. Wirus półpaśca powoduje czerwoną, pęcherzykowatą wysypkę. Zmiany skórne zazwyczaj lokują się na tułowiu (w postaci wypukłych plam: wykwitów skórnych wypełnionych płynem), ale pojawiają się również w każdym innym miejscu na ciele. Wysypce towarzyszy również gorączka, ogólne zmęczenie i ból głowy.

Półpasiec jest wywoływany przez ten sam wirus, który powoduje ospę wietrzną. Jeśli przeszłaś już tę popularną chorobę wieku dziecięcego, jesteś narażona właśnie na przebycie półpaśca. Wszystko dlatego, że wirus ospy wietrznej pozostaje uśpiony w Twoim układzie nerwowym przez lata. Reaktywuje się wtedy, kiedy organizm jest bardzo osłabiony: ze względu na wiek, przebytą chorobę, chroniczny stres czy ogólne wyniszczenie.

Jak leczyć półpaśca? Nie obejdzie się bez pomocy lekarza, który zaleci terapię lekami przeciwzapalnymi i przeciwwirusowymi. W tym czasie daj swojej skórze odpocząć: nie wprowadzaj do pielęgnacji nowych składników aktywnych. Wybierz łagodne konsystencje emulsji, otul swoje ciało kremowymi żelami pod prysznic. Jeśli borykasz się z przesuszoną skórą, wprowadź do pielęgnacji NIVEA Regenerujący balsam do ciała, który wspomoże Twój mikrobiom.

Niestety, nasze stopy są podatne na infekcje grzybicze. Stopa sportowca to potoczna (ale bardzo popularna) nazwa schorzenia, które może prowadzić do skrajnego swędzenia, zaczerwienienia i pękania skóry na stopach i między palcami, a także zająć przestrzeń paznokcia. Co wywołuje tę przykrą chorobę? Rodzaj grzybów zwany dermatofitami, który powszechnie występuje w ciepłych, wilgotnych miejscach, takich jak baseny, kabiny prysznicowe i szatnie.

Na szczęście w aptekach czy drogeriach znajdziesz całą masę maści na wykwity skórne spowodowane infekcjami grzybiczymi. Pamiętaj jednak, że całkowite wyleczenie może zająć tygodnie. Skonsultuj się z lekarzem, jeśli objawy nie ulegną poprawie, ponieważ możesz potrzebować produktu dostępnego tylko na receptę. Jeśli grzyb przeniósł się również na paznokcie (wywołując białe, żółte lub brązowe plamy) koniecznie udaj się do podologa, ponieważ Twój przypadek może wymagać bardziej intensywnego leczenia.

Możesz zapobiec grzybicy stóp, utrzymując stopy w czystości i suchości, zmieniając mokre skarpetki i buty oraz nosząc klapki na publicznym basenie lub pod prysznicem.

Każdy typ zmiany skórnej wymaga odpowiednio dobranego leczenia. Inaczej działać będziemy w przypadku trądziku pospolitego (w grę wchodzą przecież produkty złuszczające, ale również nawilżające czy regulujące), inaczej zaś w przypadku łagodzenia objawów nieuleczalnych przypadłości takich jak toczeń.

Każda zaogniona zmiana wymaga jednak odpowiedniej troski i konsultacji lekarskiej. Kilka zasad jest jednak na tyle uniwersalnych, że mogą sprawdzić się w niemal każdym przypadku podrażnienia:

• staraj się unikać gorących kąpieli: w ten sposób jedynie pogorszysz stan swojej skóry;
• noś przewiewne ubrania o luźnych krojach i naturalnych składach: odzież wykonana ze sztucznych tkanin o wiele gorzej odprowadza wodę z powierzchni skóry, co tylko przyczynia się do namnażania bakterii. Obcisłe bluzki i przylegające swetry mogą również wzmóc ogólny dyskomfort. Tarcie tkaniny o skórę wzmaga świąd.
• zamień perfumowane i bogate w składniki aktywne kosmetyki na delikatne, bezzapachowe emulsje i emolienty.