Asymetria u niemowlaka – co musisz o niej wiedzieć?

Martwi Cię asymetria ułożeniowa u noworodka? Nie wiesz, czy to normalne i niepokoisz się o rozwój dziecka? Chcesz wiedzieć, czy istnienie asymetrii ułożeniowej jest normą, a co zaburzeniem w ułożeniu Twojego maluszka? Oto porady dla Ciebie.

Asymetria u niemowląt – czym jest?

Asymetria jest częstym zjawiskiem u niemowląt wynikającym z ułożenia w łonie matki. Rosnący płód ma coraz mniej miejsca w macicy i z czasem przyjmuje jedną pozycję, w której czeka na poród. Efektem przyjęcia jednej pozycji będzie asymetria po narodzinach, objawiająca się ułożeniem w literę C i/lub pochylaniem główki w jedną stronę. Ta asymetria powinna ustąpić do 3. miesiąca życia. Jeśli się utrwali, wymaga konsultacji lekarskiej i być może rehabilitacji.

Asymetria głowy u niemowlaka

Asymetria głowy polega na nieregularnym kształtowaniu się główki dziecka. Jakie są przyczyny asymetrii tego rodzaju? Dzieje się tak wówczas, gdy maluszek kładzie główkę tylko na jedną stronę, patrząc tylko w lewo lub tylko w prawo. Główka wówczas ulega odkształceniu – spłaszczeniu po stronie leżącej. Może to doprowadzić do trwałej deformacji, a nawet do opóźnienia rozwoju psycho-motorycznego.

Z asymetrią głowy ściśle związana jest asymetria twarzy. Dochodzi do niej bardzo szybko wskutek spłaszczenia główki. Zjawisko powinno ustąpić samoczynnie po 3. miesiącu życia.

Przyczyny asymetrii głowy bywają też poważniejsze. To np. wady słuchu lub wzroku. Dziecko może układać się tylko na jednej stronie, bo tylko z tej strony dobrze słyszy lub widzi.

Asymetria oczu u dziecka

Asymetria oczu może być powiązana z asymetrią głowy. Jeśli dziecko zwyczajowo patrzy w jedną stronę, jedno oko pracuje bardziej. Jednak przyczyna może także tkwić gdzie indziej. Czasami nierównomiernie kształtują się u dziecka mięśnie dźwigające powiekę, stąd jedno oczko może być mniejsze, bardziej przymknięte. Tu, tak jak w pozostałych przypadkach, granicą normy jest 3. miesiąc życia.

Asymetria klatki piersiowej u dziecka

Asymetria klatki piersiowej jest najczęstszą asymetrią spotykaną u noworodków. Kiedy dziecko układa się w literę C, plecy się zaokrąglają, a żebra cofają. Prowadzić to może do asymetrii łopatek u dziecka. O ile prawie każdy z nas ma delikatną asymetrię łopatek, o tyle u maleństwa należy obserwować, czy niesymetryczne ułożenie nie utrwala się.

Asymetria napięcia mięśniowego u niemowląt

Asymetria ułożeniowa może wynikać z nieprawidłowego napięcia mięśniowego, zarówno zbyt słabego, jak i zbyt silnego. Obniżone napięcie mięśniowe u niemowląt będzie objawiać się na przykład trudnością w podnoszeniu główki czy zmniejszoną ruchliwością. Z kolei nadmierne napięcie widoczne jest między innymi w zaciskaniu piąstek czy wyrzucaniu nóżek. Obie nieprawidłowości są jednakowo niebezpieczne dla późniejszego rozwoju maluszka i wymagają konsultacji neurologicznej.

Objawy asymetrii u dziecka powyżej 3. miesiąca

maluch protestuje przeciwko leżeniu na brzuchu;
barki albo nawet całe ciało przylega płasko do podłoża;
niemowlak wygina się do tyłu, odgina zwłaszcza jeden bark;
zaciska piąstki;
przedramiona kieruje do wewnątrz i w dół, nie unosi ramion do góry, nie trzyma łokci na wysokości barków

Asymetria napięcia mięśniowego u niemowląt

Dziecko wygina się w łuk i płacze

Gdy dziecko wygina się do tyłu w jedną stronę powyżej 3. miesiąca życia może to świadczyć o wzmożonym napięciu mięśniowym. W takiej sytuacji dziecko preferuje ruchy tylko po jednej stronie ciała, chce pić mleko tylko z jednej piersi. Warto obserwować, czy maluch trzyma blisko ciała obie ręce. Jeśli jedną rączkę często mocno odsuwa od ciała (np. podczas karmienia zwisa ona poniżej ciałka), może być to objaw wzmożonego napięcia.

Niemowlę wygina się do tyłu podczas noszenia

Warto wiedzieć, że dziecko wygina się w literę C, gdy często i długo noszone jest w pozycji pionowej. Nie przyczynia się to do prawidłowego rozwoju dziecka, pogłębia się wówczas asymetria ciała. W pozycji pionowej dziecko odchyla głowę do tyłu i do preferowanego boku, by ułatwić sobie oddychanie. Kiedy zostaje odłożone do łóżeczka, wygięcie całego ciała jeszcze się pogłębia. Maluch czuje się zaniepokojony i pragnie znów trafić na ręce rodzica. Jeśli ten ponownie bierze go na ręce i ponownie nosi w pionie, powstaje błędne koło.

Przeczytaj także: Jak trzymać noworodka?.

Jak zapobiegać asymetrii ułożeniowej?

Aby asymetria ułożeniowa się nie pogłębiała, należy np. odpowiednio nosić dziecko na rękach. Nie należy nosić go tylko z jednej strony ciała, ale kłaść większy nacisk na stronę, którą dziecko pomija. Świetnie sprawdza się pozycja przodem do świata - tzw. królewska. Jest to pozycja, w której plecy malucha opierają się o brzuch i klatkę piersiową rodzica, są one zaokrąglone, a pupa wysunięta do przodu. Ręka rodzica powinna podtrzymywać niemowlę za pupę i uda.

Druga dobra pozycja dla malutkich dzieci to pozycja na tygryska. Nazwa powstała przez skojarzenie z tygrysem leżącym na konarze drzewa, gdy jego łapy zwisają swobodnie w dół. W tej pozycji "konarem" jest ramię rodzica. Głowa opiera się w zgięciu łokciowym, a dłoń spoczywa pomiędzy nóżkami dziecka. Tak jak zawsze, nie faworyzujemy układania w tej sposób dziecka tylko na jednej ręce, dbamy o to, by dziecko często nosić na słabszej stronie jego ciała.

Objawy asymetrii u dziecka powyżej 3. miesiąca

Układanie dziecka na brzuchu

Dziecko powinno być jak najczęściej układane na brzuszku. Pomijanie tej pozycji, np. na argument, że maluch tego nie lubi, przyczynia się po pogłębiania asymetrii ułożeniowej. Może pogłębiać wzmożone napięcie obręczy barkowej i karku.

Ćwiczenia na asymetrię u niemowląt

Kiedy tylko zauważysz asymetrię ułożeniową u dziecka, możesz zacząć jej przeciwdziałać. Do tego wystarczą drobne zmiany w codziennej pielęgnacji.

Noś dziecko naprzemiennie na lewym i prawym przedramieniu.
Karmiąc piersią, za każdym razem przystawiaj do obu piersi. Jeśli karmisz butelką, układaj maluszka raz na jedną, raz na drugą stronę.
W czasie czynności pielęgnacyjnych staraj się o symetryczne układanie maluszka. Jeśli trzeba, podkładaj z jednej strony zwinięty ręcznik, by wymusić prawidłowe ułożenie.
Do wanienki wkładaj maluszka naprzemiennie z obu stron. Możesz dodać do wody ochronny płyn. Po kąpieli nie zapomnij nawilżyć skórę dziecka, na przykład za pomocą mleczka. Polecamy przetestować żele do kąpieli dla niemowląt oraz szampony dla niemowląt NIVEA BABY.
Masaż jest dobrym momentem do kształtowania prawidłowego ułożenia. Dzięki zastosowaniu oliwki pielęgnacyjnej (np. Ochronnej oliwki pielęgnacyjnej NIVEA BABY) rozluźnisz mięśnie niemowlęcia i dziecko będzie zrelaksowane. Przeczytaj artykuł Masaż noworodka i niemowlaka – zobacz jak go robić
W zabawie stymuluj obie stronny, a szczególnie tę słabszą. Jeśli więc niemowlę układa się na lewą stronę, zagaduj je, śpiewaj, używaj grzechotki z prawej strony.
Turlaj swoje maleństwo, przewracaj z brzuszka na plecki i odwrotnie, zawsze w obie strony.

Leczenie asymetrii ciała

Jeśli zmiany w pielęgnacji nie pomogą i asymetria utrzymuje się powyżej 3. miesiąca, wskazana jest wizyta u lekarza. Leczenie polega przede wszystkim na rehabilitacji u fizjoterapeuty, który wdroży profesjonalne ćwiczenia. Najpopularniejsze metody rehabilitacji to obecnie NDT Bobath i metoda Vojty. O ich wyborze zdecyduje neurolog.

Jak widzisz asymetria ułożeniowa u niemowląt jest częsta i nie powinna wywoływać Twojej paniki. Jednak warto ją obserwować, by nie utrwaliła się i nie wpływała negatywnie na rozwój psycho-motoryczny Twojego maluszka.