Sen noworodka. Jak i ile śpi noworodek?

Droga mamo, czy wiesz, że noworodki wcale nie powinny przesypiać całej nocy? Zbyt długa (powyżej 4-5 godzin) przerwa w karmieniu jest dla nich niewskazana. Sprawdź, ile śpią noworodki, jaka pozycja jest dla nich najbezpieczniejsza i jak układać dziecko do snu.

Ile powinien spać noworodek?


Niemowlęta i małe dzieci często miewają problemy ze spokojnym przespaniem nocy. Nocne budzenie rodziców, czasem co dwie, trzy godziny, nie należy do rzadkości. Pytanie „jak poradzić sobie z tym problemem” nie zawsze znajduje odpowiedź w radach specjalistów, gdyż wprowadzenie tzw. „rytuału zasypiania” ma szansę zadziałać tylko w przypadku dzieci po 3. miesiącu życia.

Jak długo śpi noworodek?

Zatem ile godzin śpi noworodek? Lekarze wskazują, że noworodek przesypia nawet 20 godzin w ciągu doby! Nie ma sensu pytać, ile śpi noworodek zaraz po urodzeniu, a ile śpi noworodek 2-tygodniowy. Zakłada się, że cały pierwszy miesiąc to ok. 20 godzin snu na dobę.

W czym leży problem? Fazy snu dziecka są bardzo krótkie i nie do skontrolowania. Większość czasu snu przypada dla snu aktywnego, kiedy noworodek jest podatny na bodźce z zewnątrz. Łatwo się wówczas wybudza. Faz snu głębokiego jest mniej, ale są one bardzo ważne ze względu na regenerację organizmu.

Sen niemowlaka znacznie różni się od snu starszego dziecka – niemowlak (do ok. 4. miesiąca) śpi „fazowo” bez odróżniania dnia od nocy. Po ok. dwugodzinnej fazie snu następuje faza przebudzenia – czuwania, w której szczególnie istotne jest dla dziecka poczucie fizycznej bliskości z matką. Jeśli więc niemowlę często budzi się w nocy, należy potraktować to jako coś normalnego. Im dziecko jest starsze, tym dłuższy jest czas jego drzemek, jednak jeszcze przez wiele miesięcy obecność rodzica pomaga mu w zasypianiu. Jak więc powinien spać noworodek? Przede wszystkim wedle własnego zegara biologicznego.

Nocne pobudki są ważne dla noworodka także ze względu na karmienie. Dziecko w pierwszym miesiącu życia powinno być karmione co 2-3 godziny przez całą dobę, bo jego żołądek jest bardzo mały i nie mieści zbyt wiele pokarmu. A co, jeśli noworodek śpi jednym ciągiem dłużej? Czy powinnaś wybudzić go na karmienie? O postępowaniu w przypadku, gdy noworodek długo śpi jednym ciągiem, szczegółowo piszemy o tym w artykule Noworodek ciągle śpi i mało je – co to może oznaczać?. W tym miejscu warto jedynie wspomnieć, że gdy musisz obudzić dziecko na karmienie, warto najpierw sprawdzić, w jakiej fazie snu się znajduje. Jeśli jego gałki oczne poruszają się pod powiekami, maluch robi minki i dość często się porusza, jest w fazie snu aktywnego i łatwiej go wtedy obudzić. Snu głębokiego natomiast lepiej nie przerywać, bo jest dla dziecka bardzo ważny.


Jak powinien spać noworodek? Stwórz mu odpowiednie warunki

Niezwykle istotne dla snu dziecka jest przystosowane do jego potrzeb łóżeczko – spanie noworodka w łóżeczku będzie tym przyjemniejsze, im lepiej dopasowany mebel wybierzemy. Najlepiej niech będzie to taki, w którym nie ma zbyt wiele pustej przestrzeni. Aby uczynić łóżeczko bardziej przytulnym, możesz położyć w jego nogach zrolowany kocyk, a szczebelki obłożyć miękkim materiałem – dzięki temu malca nie będzie rozpraszać to, co dzieje się w pokoju.

Lepiej jest też zrezygnować z poduszek, gdyż pediatrzy zalecają układać dziecko płasko na pleckach. Spanie noworodka na brzuchu jest niewskazane, gdyż może prowadzić do problemów z oddychaniem, a co za tym idzie – do śmierci łóżeczkowej. O wiele lepszym pomysłem jest spanie na boku, zwłaszcza jeśli naszemu dziecku często się ulewa.

Do śmierci łóżeczkowej może przyczynić się także kołderka. Noworodek jeszcze nie kontroluje ruchów kończyn, w nocy może więc przypadkiem narzucić sobie kołdrę na głowę i odciąć dopływ powietrza. W pierwszych miesiącach życia najlepiej jest wkładać dziecko w rożek, śpiworek albo owijać je otulaczem.

Zadbaj, aby w pokoju panowały odpowiednie warunki – jeśli za oknem jest jasno, możesz przysłonić zasłony, górne oświetlenie zastąp bocznym. Temperatura w sypialni malucha nie powinna być ani zbyt wysoka, ani za niska – 19-22°C to optymalne warunki dla snu.

Jak powinno wyglądać usypianie dziecka?

Podczas usypiania należy pamiętać, że czas zaśnięcia może być różny w zależności od tego, jaki dzień ma dziecko. Nie okazuj zniecierpliwienia, kiedy proces ten trwa dłużej niż zwykle – nie sprzyja to koniecznemu wyciszeniu. Czy dziecko zasypia tylko na rękach rodzica? Nie, co więcej – wcale nie powinno tak być. Szybko stanie się to dla Ciebie i partnera męczące, dlatego jak najszybciej oduczcie niemowlę zasypiania na rękach. Jak więc usypiać dziecko w łóżeczku?


Jak uśpić noworodka

Mniej więcej pół godziny przed położeniem dziecka spać można go nakarmić, polecana jest również zabawa w ciepłej kąpieli lub masaż, które pomogą mu się zrelaksować (o masażach maluszka piszemy w artykule: Masaż noworodka i niemowlaka – zobacz jak go robić).  Podczas tych czynności mów do dziecka spokojnym, cichym głosem. Dobrym pomysłem przed snem jest też otulenie maluszka miękkim materiałem – rozłóż koc, podwiń jeden z jego narożników, a następnie połóż na kocyku dziecko (tak, by znalazło się nieco z boku). Owiń je krótszym końcem, przykryj nóżki dolną częścią koca, a następnie owiń dłuższym bokiem – zrób to z wyczuciem, by malec był opatulony szczelnie, ale jednocześnie nie za mocno. Noworodka otulaj całego, a kiedy już skończy miesiąc, jego rączki pozostaw na zewnątrz. Ta metoda może być stosowana zarówno w ciągu dnia, jak i w nocy.

Jak usypiać niemowlę karmione piersią

To normalne, że malutkie dziecko zasypia przy karmieniu. Ssanie piersi je relaksuje i wycisza. W pierwszych miesiącach życia nie należy temu przeciwdziałać, jednak warto, byś od początku starała się odkładać śpiące niemowlę do łóżeczka. Z biegiem czasu dobrze jest odzwyczajać dziecko od zasypiania na noc podczas karmienia. Można wówczas zaangażować do tego tatę malucha.


Kołysanie i masaże do snu

Niezawodną metodą jest kołysanie malucha w ramionach, co daje mu poczucie kontaktu z matką, jak też uspokaja go przez rytmiczne bujanie, podobne do tego, które pamięta z życia płodowego. Zaleca się spokojne, delikatne kołysanie w przód i w tył, przy zachowaniu stałego rytmu, bliskiemu rytmowi uderzeń serca matki. Niektóre dzieci wycisza głaskanie po główce i buzi. Przez pierwsze dwa miesiące życia warto głaskać delikatnie czoło malca, od środka w dół, po grzbiet nosa – wtedy odruchowo zamyka oczka, a następnie powoli bierze głęboki oddech, po czym zasypia.

Doskonałe odprężenie zapewnia też masaż stópek – jedną ręką chwyć łydkę malca tak, byś miała łatwy dostęp do jego stopy. Kciukiem i palcem wskazującym drugiej ręki lekko ściskaj i pocieraj po kolei każdy palec u stopy dziecka. Potem kciuki obu rąk – także tej, którą podtrzymujesz łydkę – delikatnie, naprzemiennie przesuwaj wzdłuż podeszwy stopy, od paluszków aż po kostkę.


Co jeszcze ułatwi zasypianie noworodka?

Usypianie dziecka powinno odbywać się w jak najbardziej neutralnej, wyciszonej i bezpiecznej przestrzeni. Jeżeli zauważysz, że Twojego malucha niepokoją hałasy, jakich czasem nie da się uniknąć w domu (jak chociażby hałaśliwi sąsiedzi), możesz sama stworzyć tzw. „biały szum” – nagranie dźwięków, które zagłuszą inne, a przy tym będą dla dziecka neutralne. „Białym szumem” może być odgłos znajomych sprzętów kuchennych albo uspokajający szum deszczu. Niektórym dzieciom w zaśnięciu pomaga pozytywka z cichą, spokojną muzyką albo miękki pluszak. Inne czują się bezpieczniej, gdy mają do snu założoną lekką czapeczkę – jeśli zdecydujesz się na takie rozwiązanie, to pamiętaj, aby wybierać czapeczki bawełniane, pozbawione sznurków i nie za ciasne. W chłodne dni możesz delikatnie nagrzać żelazkiem lub termoforem pościel bobasa, uważaj jednak na to, aby nie była zbyt ciepła. Namiastką obecności mamy w czasie snu może być włożona do łóżeczka noszona przez Ciebie bluzka, której zapach będzie uspokajać malucha. Przed zaśnięciem warto też poczytać nawet bardzo małemu dziecku bajeczki – spokojne brzmienie głosu matki ma ogromny wpływ na jego wyciszenie.


Niespokojny sen noworodka. Co powinno Cię niepokoić?

Nerwowe ruchy niemowlaka podczas snu, wzdryganie podczas snu u dziecka czy to, że niemowlę wierci się przez sen? Czy taki niespokojny sen u noworodka to powód do niepokoju? Nie musisz się martwić, tylko poszukać przyczyny i rozwiązania. Jeśli niemowlę rzuca się przez sen, być może jest mu niewygodnie albo za gorąco. Skontroluj, czy nie ma spoconego karku, sprawdź, czy jego ubranko nie ma drapiących elementów. Jeśli dziecko kopie nogami podczas snu, może ma za mało przestrzeni w śpiworku. Może minął mu już etap, w którym potrzebował ciasnego otulania do zachowania poczucia bezpieczeństwa? 

Stękanie noworodka podczas snu

Niekiedy noworodki i niemowlęta wydają dziwne odgłosy podczas snu. Rodzice próbują powiązać to z problemami brzuszkowymi albo złymi snami. Najczęściej jednak niemowlę stęka przez sen tylko przez jakiś czas, po czym problem mija bez większych ingerencji ze strony rodziców. A sny niemowlaka? Te mogą mu przeszkadzać w spokojnym śnie dopiero po ok. 4 miesiącach życia. Wcześniej dziecko ma jeszcze zbyt mało doświadczeń życiowych, by nocą pojawiały się u niego sny.

Dlaczego dziecko wierci się podczas snu? Nadmiar wrażeń

Niespokojny sen niemowlaka w nocy może też wynikać z przebodźcowania w ciągu dnia. Niekiedy niemowlę wierci się w nocy, bo doświadczyło w dzień wielu wrażeń i jego układ nerwowy nie może się w pełni wyciszyć. Zwykle najpierw pojawiają się problemy z zasypianiem niemowlaka, czasem jednak kiedy dziecko już zaśnie, śpi niespokojnie, płytko i łatwo się wybudza. Aby tego uniknąć, na kilka godzin przed snem dobrze jest ograniczać wrażenia, stosować wyciszające rytuały, a dla energicznych, pobudzających zabaw zarezerwować pierwszą część dnia.

Jeśli występuje problem z zasypianiem u noworodka, raczej nie powinniśmy go wiązać z nadmiarem wrażeń. Noworodek dużo śpi, ma bardzo częste drzemki, więc nie da się z nim złapać aż tak dużego kontaktu, by dostarczyć mu nadmiaru wrażeń.


Błędy, jakich rodzice powinni unikać przy usypianiu dziecka

Nie wszystkie powszechnie znane sposoby na usypianie dziecka są skuteczne. Najczęściej powtarzanym błędem jest rezygnacja z drzemek w ciągu dnia czy późniejsze kładzenie do łóżka – kiedy malec jest bardzo zmęczony nie zasypia szybciej, ale staje się bardziej marudny. Najlepiej, by stałą porą usypiania stała się godzina 19-20.

Jak uśpić dziecko? Nie porzucaj wieczornych rytuałów

Nie powinno się także odstępować od codziennych rytuałów, które organizują rytm życia dziecka. Kąpiel, przebranie w piżamkę czy też delikatny masaż nie tylko pomagają mu w przygotowaniu się do snu, ale też dają poczucie bezpieczeństwa i ułatwiają wyciszenie po dniu pełnym wrażeń. Stawiaj na łagodne kosmetyki dla niemowląt do kąpieli, które mają nie tylko kojący zmysły zapach, ale też przeciwdziałają uczuciu napięcia skóry i jej swędzenia. Przykładem takiego żelu do kąpieli dla niemowląt jest Micelarny żel do mycia ciała NIVEA BABY.

Niemowlę niespokojnie śpi, bo otoczenie nie sprzyja wyciszeniu

Często powtarzanym błędem jest dostarczanie dziecku zbyt wielu bodźców, kiedy leży już w łóżeczku. Zbyt duża liczba kolorowych pluszaków i przyciągające jego uwagę karuzele nad głową utrudniają zasypianie. Gdy przychodzi pora snu, warto zabrać zabawki i inne rozpraszające przedmioty z pola jego widzenia.

Bardzo ważną cechą, jaką powinni wykazać się rodzice, jest konsekwencja. Kiedy dziecko marudzi przy zasypianiu, nie należy mu ustępować i szukać dla niego innych aktywności – zabawy albo dodatkowego karmienia. Prowadzi to do tego, że maluch z czasem zacznie wymuszać płaczem swoje zachcianki.

Zasypianie przy piersi

Wiąże się to z jeszcze jednym błędem – matki często karmią w nocy piersią niemowlęta powyżej 6. miesiąca życia. Dziecko w tym wieku nie wymaga już karmienia w nocy, a jego płacz nie jest wynikiem głodu, ale przyzwyczajenia do samego rytuału. Jeszcze trudniejszą sytuacją jest ta, w której dziecko zasypia przy piersi. Półroczne dziecko warto od tego odzwyczajać.

Niespokojny sen u niemowlaka – przyzwyczajenie do smoczka

Inną zmorą rodziców okazuje się przyzwyczajenie potomka do zasypiania ze smoczkiem. Gdy ten wypadnie z buzi podczas snu, maluch momentalnie budzi się. Dodatkowym zagrożeniem jest pojawienie się wad zgryzu, próchnicy albo wysypki spowodowanych smoczkiem. Dlatego najlepiej zdecydować się na stopniowe odzwyczajanie od smoczka.

Przeczytaj także: Jaki smoczek dla noworodka? Wszystko, co musisz wiedzieć.

Usypianie niemowląt w aucie

Na dzieci niezwykle usypiająco działa jazda samochodem. Jednak należy pamiętać, że pozycja siedzenia w foteliku i wstrząsy mogą niekorzystnie działać na ich kręgosłup. Innym minusem zasypiania w aucie jest konieczność późniejszego przeniesienia śpiącego, rozgrzanego dziecka, co może być przyczyną infekcji. Dlatego też lepiej nie utrwalać tego nawyku zasypiania.

Picie mleka z butelki wielokrotnie w ciągu nocy

Kategorycznie odradza się również wkładanie do łóżka butelki mleka – to najprostsza droga do próchnicy. Jeżeli obawiasz się, że pragnienie obudzi Twoje dziecko, możesz podać mu w butelce czystą wodę.


Jakie są przyczyny nocnych pobudek?

Przyczyną przebudzenia w przypadku niemowlaka poniżej 6. miesiąca życia najczęściej jest głód. Wtedy koniecznością staje się nocne karmienie. W przypadku starszych dzieci wystarczy zostawić im czystą wodę w butelce.

Czasem maluch budzi się, gdy potrzebuje poczucia ciepła i bliskości matki. Jeżeli masz dla niego mniej czasu w ciągu dnia, to może domagać się dodatkowych pieszczot w nocy. Taka sytuacja wymaga cierpliwości z Twojej strony, ale dziecko wkrótce przyzwyczai się do niej.

Być może maluch śpi zbyt długo w ciągu dnia. Pamiętaj, że zdrowy sen dziecka w wieku 12 miesięcy wynosi już zaledwie 14 godzin snu na dobę.

Obecnie często spotyka się u małych dzieci różne alergie, a swędzenie skóry może zaburzać sen nawet największego śpiocha.

Częste pobudki tłumaczy także specyfika niemowlęcego snu. Jak pisaliśmy wyżej, u malutkiego dziecka przeważają fazy snu aktywnego, a wtedy maluszek jest podatny na wybudzanie. Może go wówczas obudzić nawet drobnostka.

Chrząkanie noworodka podczas snu – może to katar?

Trudno spokojnie spać dziecku z noskiem zatkanym katarem lub z sapką spowodowaną suchym powietrzem. W takim przypadku nawilż malcowi przed snem nosek wodą morską i, jeśli trzeba, odessij katarek. Podłóż pod nogi łóżeczka np. książki, tak, aby zakatarzony maluch nie leżał płasko, wtedy łatwiej będzie mu się oddychało. Możesz też przy łóżeczku ustawić suszarkę z praniem lub nawilżacz powietrza.

Przeczytaj również: Katar u niemowlaka. Jak czyścić nosek noworodka?.

Warto przetestować wszystkie metody, jakie prezentujemy, aby Twój maluszek zasypiał spokojnie i nie budził się w trakcie snu. Obserwując reakcje swojego dziecka sama wkrótce zauważysz, które z prezentowanych tutaj porad okażą się dla niego najodpowiedniejsze i zagwarantują Wam obojgu spokojne noce.


Kiedy dziecko przesypia całą noc?

To, kiedy dziecko przesypia noc, w dużej mierze uzależnione jest od jego przyzwyczajeń, czyli aspektów, o których pisaliśmy wyżej. Gdyby tak trzymać się wszelkich wytycznych, czyli zrezygnować z nocnych karmień piersią lub butelką od razu, gdy tylko dziecku przestają być one potrzebne, odzwyczaić je od smoczka, gdy tylko mija potrzeba częstego ssania, nigdy nie pozwalać dziecku odwlekać momentu położenia się spać -przesypianie nocy powinno zacząć się bardzo szybko. W idealnym scenariuszu niemowlę przesypia całą noc już między 6. a 9. miesiącem życia. Prawdziwe życie jest jednak dalekie od ideału, w związku z czym to, kiedy niemowlę przesypia noc, nie jest takie oczywiste.

Sprawa może być nawet bardziej skomplikowana. Czasem wszystkie przesłanki, by dziecko spało całą noc, są spełnione, a mimo to pobudki się zdarzają. To możliwe, bo dziecko nie jest robotem i podobnie jak dorosły, czasem budzi się bez wyraźnej przyczyny. Dorosły jednak po chwili bez problemu zaśnie ponownie, niemowlę natomiast będzie potrzebowało pomocy rodzica.

Jak nauczyć dziecko przesypiać noce? Podejść jest mnóstwo, a to, co poskutkuje w Waszym przypadku, zależy od problemów, jakie u Was istnieją. Maluch domaga się piersi w nocy? Może czas zakończyć karmienie? A może korzyści z karmienia są ważniejsze i lepiej przeboleć nocne pobudki, ale jeszcze karmić, skoro ten układ Wam pasuje? Nie warto wówczas ulegać presji otoczenia, które twierdzi, że dziecko powinno już przesypiać noce.

Ten, kto ukuł pojęcie "spać jak niemowlę", chyba sam nie miał dzieci. Pamiętaj, że dzieci są różne, ale właściwie każde niepokoi swoich rodziców, gdy mowa o śnie. Spokojny rodzic to także spokojny noworodek, staraj się więc nie przejmować tak bardzo, gdy niemowlę budzi się w nocy. Nie koncentruj się też zbyt mocno na tym, jak nauczyć dziecko spać w nocy, bo czasem im więcej prób, tym gorsze wyniki. Prędzej czy później dziecku zdarzy się wybudzić coraz rzadziej!