Ząbkowanie u niemowlaka – objawy i wskazówki dla rodziców

Kiedy zaczyna się ząbkowanie? Jako że jest to kwestią niezwykle indywidualną, u każdego malucha pierwszy ząbek pojawić może się w nieco innym czasie. Poniżej znajdziesz wszystkie niezbędne informacje na temat kolejności wychodzenia zębów i porady na temat tego, jak przetrwać ząbkowanie u niemowlaka.

Kiedy niemowlę zaczyna ząbkować?

To pytanie zadaje sobie każda młoda mama. Być może nie zdawałaś sobie z tego sprawy, lecz pierwsze zęby mleczne u dziecka zaczynają się formować już w 6. tygodniu życia płodowego. Przychodząc na świat, noworodek ma niewidoczne, lecz w pełni wykształcone uzębienie, które stopniowo pokrywa się szkliwem. Dopiero w momencie zakończenia się tego procesu, dochodzi do wykształcania się korzeni zębów. Kiedy wychodzą pierwsze zęby u niemowlaka? Średnio proces ten rozpoczyna się około 4.-5. miesiąca życia malucha. A jaka jest kolejność wychodzenia zębów?

Na początku, między 3. a 9. miesiącem, wyrzynają się dolne jedynki.
Pomiędzy 5 a 12 miesiącem pojawiają się pierwsze jedynki górne.
Okres między 9. a 13. miesiącem życia dziecka to czas, gdy pojawiają się pierwsze zęby, jakimi są dolne oraz górne dwójki.
Od 10. do 18. miesiąca zaczynają się wyrzynać dolne i górne czwórki.
Między 15. a 20. miesiącem pojawiają się dolne i górne dwójki, a od 22. do 33. miesiąca — dolne oraz górne piątki. Nie musisz się jednak martwić tym, kiedy wyrosną pierwsze zęby trzonowe u dziecka – pojawić powinny się one do 3. roku życia dziecka.

Kolejność wychodzenia zębów – nie książkowa?

Niekiedy kolejność ząbkowania bywa nieco inna. Ząbkowanie w innej kolejności może przybrać przeróżną postać, jej zaburzenie może wywołać zaledwie jeden ząbek, ale równie dobrze nawet kilka. Kiedy dziecko zaczyna ząbkować, spodziewamy się pojawienia się jednej z dolnych jedynek, jednak niekiedy najpierw pojawia się jedynka górna. Bywa, że pierwsze zęby u dziecka to górne dwójki, następne są górne jedynki, a dopiero po nich wychodzą dolne jedynki. Czy taka kolejność wychodzenia zębów u niemowląt powinna niepokoić? Absolutnie nie! To, w jakiej kolejności wychodzą zęby, bywa kwestią indywidualną, podobnie jak czas, w którym rozpoczyna się ten proces. Czasem jest i tak, że ząbki wyrzynają się znacznie wcześniej niż w teorii. Pierwsze zęby w 3. miesiącu? To jak najbardziej możliwe!

Ząbkowanie u niemowląt – objawy

Jakie są charakterystyczne objawy ząbkowania? Pierwsze symptomy mogą występować już na kilka miesięcy przed pojawieniem się pierwszych ząbków. Niektórzy rodzice obawiają się jednak, że przegapią ząbkowanie u niemowlaka. Z reguły objawy są łatwo i szybko widoczne, wówczas z pewnością poznasz moment ząbkowania. Jeśli jednak dziecko będzie przechodzić początki ząbkowania bezobjawowo… Powinnaś się tylko cieszyć! Ząbkowanie będzie postępować bez względu na to, czy je zauważysz, czy nie. Brak objawów to brak bądź minimalne dolegliwości u dziecka. Macie dużo szczęścia!

Wróćmy jednak do wczesnych objawów, kiedy dziecko ząbkuje. Być może zauważyłaś, że Twoje ząbkujące maleństwo jest marudne i niespokojne. Nic dziwnego – musi radzić sobie z niewygodami takimi jak drażliwość, trudności ze spaniem, zwiększone wydzielanie śliny, ślinienie się i pragnienie żucia wszystkiego, co znajdzie w zasięgu ręki. Ząbkowanie u dziecka nie należy do najprzyjemniejszych okresów rodzicielstwa… ale pamiętaj, ząbkowanie u dzieci to przede wszystkim dyskomfort maluchów, warto więc skupić się na tym, aby im odpowiednio pomóc.

Oznaką ząbkowania, zauważalną bezpośrednio w ustach dziecka, mogą być również spuchnięte, bolesne dziąsła w miejscu, gdzie wychodzi nowy ząbek. Ząbkowanie może też podnieść temperaturę ciała Twojego dziecka lub spowodować biegunkę. Objawy te mogą zacząć się na długo przed pojawieniem się ząbka i utrzymywać się po jego pojawieniu się. Nierzadko pojawia się również katar od ząbkowania.

Ząbkowanie a wymiotowanie

Czy wymioty i ząbkowanie mają ze sobą coś wspólnego? Wielu rodziców zauważa, że podczas wyrzynania się zębów dzieci faktycznie wymiotują. Nie zawsze wiadomo, z czego to wynika. W takich sytuacjach pamiętaj, aby odpowiednio nawadniać dziecko, tak, jak w przypadku biegunki. Jeśli wymioty przy ząbkowaniu Cię martwią, udaj się do waszego lekarza.

Ząbkowanie a gorączka. Jak długo trwa gorączka przy ząbkowaniu?

Czy ząbkowanie i gorączka są ze sobą powiązane? A jeśli nawet, to czy to powiązanie ma charakter przyczynowo-skutkowy? Coraz częściej lekarze zauważają, że ząbkowanie a gorączka niekoniecznie mają ze sobą związek. Owszem, podczas ząbkowania może wystąpić stan podgorączkowy, ale nie jest to konieczne. Wiele dzieci przechodzi ząbkowanie bezgorączkowo. Ile może trwać gorączka przy ząbkowaniu? Lekko podwyższona temperatura ciała powinna utrzymywać się najwyżej kilka dni (temperaturę możemy zbić lekami dla dzieci). Jednak co ważne, wysoka gorączka 39 stopni czy gorączka 40 stopni nie są czymś normalnym podczas ząbkowania! Przy takiej temperaturze powinnaś udać się do lekarza. Taka temperatura przy ząbkowaniu wskazuje na infekcję.

Biegunka a ząbkowanie

Biegunka przy ząbkowaniu to dość skomplikowany temat. Stolce malutkiego dziecka, które karmione jest wyłącznie mlekiem, są przecież naturalnie luźne. Aby zatem określić, czy macie do czynienia z rozwolnieniem przy ząbkowaniu, powinnaś najpierw nauczyć się odróżniać niemowlęcą biegunkę od zwykłej kupki.

Rozwolnienie u niemowlaka to nagły wzrost częstości wypróżnień w stosunku do dotychczasowej liczby wypróżnień. Ile może trwać biegunka u dziecka? W ostrym przebiegu trwa ona z reguły od 7 do 14 dni. Aby mówić o biegunce u niemowlaka, liczba wypróżnień powinna przekraczać 3 na dobę, a u najmłodszych dzieci nawet na 12 godzin. Ponadto kupa powinna zmienić swoją postać – stać się jeszcze bardziej płynna, może mieć domieszki śluzu czy ropy czy pachnieć dużo intensywniej niż zwykle.

Biegunka u starszych dzieci – tych karmionych już stałymi pokarmami – pojawia się też jako objaw zwiększenia płynów w diecie dziecka, niekoniecznie samego ząbkowania. Kiedy trudno maluszkowi jeść ze względu na bolące dziąsła, podaje mu się zwykle więcej półpłynnych produktów, herbatek, czy częściej przystawia do piersi. Nie jest to jednak biegunka w ściśle medycznym rozumieniu tego słowa. Aby można było mówić o biegunce, jej przyczyną musi być działalność wirusów lub bakterii.

Biegunka jest bardzo niebezpieczna, gdyż właściwie w ciągu jednej doby może doprowadzić do odwodnienia. Im młodsze dziecko, tym większą czujność należy zachować i z całą pewnością nie zwlekać z wizytą u lekarza. Biegunka u niemowlaka może w krótkim czasie doprowadzić do odwodnienia organizmu, które jest dla niego śmiertelnie niebezpieczne.

Warto pamiętać, że ząbkowanie i biegunka to nie są przypadłości, które wynikają wprost jedna z drugiej. Biegunka podczas ząbkowania – podobnie jak wiele innych dolegliwości, jak katar i kaszel – występuje na skutek obniżenia odporności dziecka w tym czasie i zwiększenia podatności na infekcje. Kiedy dziecko ma rozwolnienie, bardzo przydatne mogą być chusteczki dla niemowląt. Są wygodne w użyciu i szybko pomogą oczyścić pupę. Warto mieć pod ręką także kojący krem dla niemowląt, który zmniejszy podrażnienia wywołane luźną kupką i częstym pocieraniem.

Ząbkowanie a katar

Ząbkowanie a katar to kolejny ciekawy temat – czy wyrzynanie się zębów może sprawić, że nasze dziecko będzie kichać? Okazuje się, że… tak. Jak więc dochodzi do pojawienia się kataru podczas ząbkowania? Podczas pojawiania się zębów może dochodzić do stanów zapalnych w okolicach szczęki, co wpływ na inne części ciała, jak oczy, uszy czy właśnie nos. Może pojawić się więc ból i stan zapalny w okolicach noska maluszka, a co za tym idzie – katar. Niemniej, powinnaś skonsultować ten objaw z lekarzem, bowiem katar może mieć także inne podłoże. To, jak długo utrzymuje się katar przy ząbkowaniu, zależy od stopnia nasilenia infekcji oraz siły układu odpornościowego u dziecka.

Kaszel podczas ząbkowania

Kaszel również nie jest typowym objawem. Często natomiast towarzyszy katarowi, ponieważ dziecko odkrztusza wydzielinę spływającą po tylnej części gardła. Ze względu na ryzyko zapalenia oskrzeli, warto iść do lekarza od razu.

Ślinienie niemowlaka a ząbkowanie

Wśród oznak ząbkowania wymienia się też wzmożone ślinienie. Charakterystyczne dla tego okresu jest również opuchnięcie oraz rozpulchnienie dziąseł. Kiedy dziecku wychodzą zęby, zaczyna ono wkładać do ust rączki i zabawki. Tego typu masaż ma na celu pomóc mu złagodzić ból. Każdy niemowlak się ślini, jednak przy ząbkowaniu zjawisko to znacznie się nasila. Ślinienie się niemowlaka i opuchlizna dziąseł to jedne z najłatwiej dających się zaobserwować oznak ząbkowania.

Ząbkowanie a brak apetytu

Zależność między brakiem apetytu u niemowlaka a ząbkowaniem nie powinna raczej dziwić. Kiedy dziąsła bolą i są tkliwe, jedzenie może sprawiać dodatkowy dyskomfort. Jeśli pojawia się przy tym gorączka albo wymioty, dziecko jeszcze bardziej traci ochotę na jedzenie. Brak apetytu przy ząbkowaniu częściej dotyka starsze niemowlęta (po 6. miesiącu życia), które spożywają już sporo pokarmów stałych. Maluszki, które piją tylko mleko, mogą jeść chętnie, a nawet… domagać się piersi czy butelki częściej niż zwykle! Wszystko przez to, że ssanie pomaga uśmierzyć ból, poza tym działa na niemowlę kojąco. Choć może być to dla Ciebie uciążliwe, postaraj się sprostać zwiększonym potrzebom dziecka!

Ząbkowanie a wysypka

Wysypka przy ząbkowaniu to zazwyczaj drobne krostki wokół ust, na brodzie czy szyi. Krostki pojawiają się na sutek wzmożonego ślinienia, które podrażnia skórę. Ząbkowanie i wysypka jednak rzadko idą ze sobą w parze, a już takie objawy, jak wysypka na brzuchu, pojawiają się zupełnie sporadycznie. U niektórych maluszków krostki w okolicy klatki piersiowej czy właśnie brzucha mogą wynikać z tego, że ślina ściekająca na ubranko przesiąka na skórę i wywołuje podrażnienia. Aby jednak do tego doszło, ślinienie musi być naprawdę silne, a brzuszek dziecka niezabezpieczony śliniakiem czy ubrankiem.

Jak widać, ząbkowaniu może towarzyszyć wiele różnych objawów. Niektóre z nich nie są niepokojące, jak swędzące dziąsła, stan podgorączkowy czy ślinienie. Inne, jak biegunkę czy wysoką temperaturę, warto konsultować z pediatrą. Pamiętaj jednak, że rzadko występują one razem, a sporo maluchów przechodzi ząbkowanie łagodnie.

Etapy ząbkowania

Wychodzące zęby u niemowlaka mogą powodować tylko jeden, dwa objawy, a mogą też wywoływać wiele dolegliwości, które występują w tym samym czasie. Ząbkowanie zazwyczaj jednak dzieli się na etapy. Jakie objawy są najbardziej charakterystyczne dla każdego z nich?

Etap 1, od urodzenia do ok. 5. miesiąca życia: to czas tzw. zębów pierwotnych, które chowają się w dziąsłach. Jest ich 20. Na tym etapie zęby nie dają maluchowi o sobie znać.
Etap 2, od 5. do 10. miesiąca życia: czas wyrzynania dolnych i górnych jedynek oraz pełnego zestawu siekaczy (zęby dwójki). Przy tych ząbkach zwykle pojawia się ból, swędzenie i ogólny dyskomfort. Górne jedynki u niemowlaka pojawiają się najczęściej zaraz po dolnych jedynkach. Kiedy pierwszy ząbek „ujrzy już światło dzienne”, drugi najczęściej pojawia się niedługim czasie, albo nawet równolegle z pierwszym. Dlatego też mówi się, że zęby wychodzą parami.
Etap 3, od 10. Do 20. miesiąca życia: okres wychodzenia czwórek. Jako że są to pierwsze zęby trzonowe, objawy ich wyrzynania bywają już poważniejsze. Może dochodzić do infekcji, którym towarzyszy katar i gorączka. Nasila się też ślinienie. Bolesne wyrzynanie czwórek warto wspomagać poprzez podawanie dziecku twardych warzyw do żucia.
Etap 4, od 16. do 23. miesiąca życia: etap ten – nomen omen – zazębia się z poprzednim. To moment wyrzynania się kłów (trójki – zęby oczne, bo leżą w linii prostej z oczami). Objawy mogą się nasilić, mogą dojść objawy dodatkowe, jednak z reguły są one trudne do odróżnienia od oznak występujących dotychczas.
Etap 5, od 27. do 29. miesiąca życia: to czas, kiedy wychodzą piątki. To często najtrudniejszy i najdłuższy etap. Kiedy wychodzą piątki u dziecka, objawy są często dość intensywne, istnieje też największe prawdopodobieństwo wystąpienia towarzyszących infekcji. Gorączka przy zębach trzonowych to często pojawiająca się dolegliwość.

Ile trwa bolesne ząbkowanie? Należy założyć, że dokładnie tyle, ile trwa ząbkowanie w całości, a więc mniej więcej od 5. do 30. miesiąca życia. Maluch komplet zębów mlecznych (20) powinien mieć do czasu ukończenia trzecich urodzin.

Zęby mleczne i stałe – czym się różnią?

Wielu rodzicom kłopot sprawia odróżnienie zębów mlecznych od stały oraz nazwanie poszczególnych ząbków u swojego dziecka. Szczególnie kłopotliwe są zęby wyrastające w głębi jamy ustnej. Czy piątki to zęby mleczne, czy stałe? Czy podobnie jak jedynki i dwójki wypadną dziecku, a w ich miejscu pojawią się nowe zęby?

Zęby mleczne to omawiany w tym artykule komplet 20 ząbków – po 10 u góry i na dole. Składają się na nie po cztery siekacze (jedynki i dwójki), po dwa kły (trójki) oraz po cztery zęby trzonowe. Zęby mleczne wypadają w całości, tzn. są zastępowane przez zęby stałe. Proces ten rozpoczyna się ok. 6.-7. roku życia. Dodatkowo rosną zupełnie nowe zęby, np. przedtrzonowce. W sumie zębów stałych jest 32. Dzieci przez bardzo długo czas mają w jamie ustnej równolegle i zęby mleczne, i zęby stałe, dlatego o jedne i drugie należy dbać w takim samym stopniu. Prawidłowa higiena pierwszych ząbków u niemowlaka przekłada się na zdrowsze zęby mleczne w kolejnych latach i mocne zęby stałe!

Jeśli chodzi o różnice między zębami mlecznymi i stałymi, to jest ich całkiem sporo. Niektórzy pytają, czy zęby mleczne mają korzenie, a do takich rozważań skłania ich fakt, że mleczaki każdemu dziecku naturalnie wypadają. Zęby mleczne mają korzenie, ale prostsze i cieńsze niż zęby stałe. Mleczaki są też bardziej białe, ale mniej zmineralizowane, przez co łatwiej ulegają wpływowi kwasów. Nie pozostają z nami na całe życie, ale ich pielęgnacja jest niezwykle ważna!

Domowe sposoby na ząbkowanie. Jak pomóc ząbkującemu maluchowi?

Jak pomóc dziecku przy ząbkowaniu? Jest na to kilka sposobów. W aptece zaopatrzyć możesz się w dedykowane preparaty na pierwsze zęby u niemowlaka, które najczęściej mają postać kojącego żelu lub maści. W ich składzie znajdują się wyciągi roślinne mające właściwości łagodzące. Zalicza się do nich między innymi ekstrakt z rumianku, szałwii lekarskiej, szafranu czy prawoślazu lekarskiego. Dodatkowo, zawierać mogą one D-pantenol, aloes oraz różnego rodzaju substancje odkażające i znieczulające.

Spróbuj odwrócić uwagę dziecka od ząbkowania w prosty sposób, przytulając je, kołysząc lub nosząc. Palcami pomasuj podrażnione lub spuchnięte dziąsła. To sposoby nie tylko na to, jak ulżyć dziecku w ząbkowaniu, ale też na budowanie bliskiej więzi z rodzicem.

Inny sprawdzony sposób na bolesne dziąsła przy ząbkowaniu to smoczki i gryzaki, które wypełnia się wodą i schładza w lodówce. Niezwykle skutecznie radzą one sobie z łagodzeniem przekrwienia i bolesności. Pozwól dziecku gryźć schłodzony (ale nie zamrożony!) gryzak lub mokrą myjkę, ale unikaj stosowania miękkich gryzaków, kiedy już pojawią się ząbki Twojego dziecka, ponieważ mogą one przebić miękki gryzak.

Dziecku przyzwyczajonemu do przyjmowania stałych pokarmów podaj schłodzone potrawy, takie jak mus jabłkowy czy starte owoce. Nie używaj sorbetów na patyku, mrożonych bananów, marchewek ani innych niestartych pokarmów, jeśli to pierwszy kontakt dziecka z twardymi pokarmami. Dziecko mogłoby się nimi zakrztusić.

Co na ząbkowanie dla niemowlaka, które ma problem z dużą ilością śliny? Jeśli Twoje dziecko mocno się ślini, koniecznie uzupełniaj utracone płyny rozcieńczonym sokiem lub wodą, aby dziecko się nie odwodniło.

Staraj się również pilnować, aby twarz i ubrania dziecka były suche, co pomoże zapobiec wysypkom i podrażnieniom. Specjalny krem nawilżający dla niemowląt ukoi skórę wokół ust, a śliniak może pomóc zabezpieczyć ubranko dziecka przed wilgocią. Sprawdź, po jakie kosmetyki dla niemowląt możesz sięgnąć.

Jeśli powyższe metody nie przyniosą skutków, zasięgnij rady lekarza pediatry i zapytaj go, jak pomóc dziecku w ząbkowaniu. Lekarz może zalecić maści lub syropy lecznicze pomocne przy ząbkowaniu.

Kiedy wychodzą pierwsze zęby u niemowlaka? Jak długo trwa ząbkowanie? Czy gorączka od ząbkowania przytrafi się Twojemu dziecku? Jak widzisz, nie ma jedynych słusznych odpowiedzi na te pytania, niemniej z naszych ustaleń wynika, że procesem ząbkowania rządzi wiele zasad i tendencji. Ich znajomość z pewnością pomoże Ci w przygotowaniu się do ząbkowania dziecka oraz w łatwiejszym jego przejściu!