Witaminy w ciąży i nie tylko. Jak dbać o odporność w ciąży?

Mówi się, że zdrowie bierze się z jelit i coś w tym jest.  Odżywianie w ciąży jest bardzo istotną kwestią dla mamy i maluszka.  Dobranie odpowiedniej diety nie jest łatwe ze względu na burzę hormonów, zmienne apetyty (stereotypowe ogórki kiszone z czekoladą) czy zachcianki. Warto jednak przyjrzeć się tej części życia.

Warto zwrócić uwagę na produkty wspierające działanie układu odpornościowego. W ciąży nie warto ulegać tylko swoim zachciankom, ale komponować jadłospis w sposób celowy, ukierunkowany na wspomaganie pracy organizmu kobiety.

Jednym z ważniejszych składników dla kobiety w ciąży jest żelazo.  Jako że w organizmie kobiety ciężarnej znacznie wzrasta objętość krwi, potrzebuje on większych dawek żelaza.  Przyszłym mamom często zdarzają się niedobory żelaza, dlatego warto uwzględniać je w diecie, a niekiedy też suplementować.  Żelazo znajduje się w czerwonym mięsie, drobiu, jajach, strączkach, natce pietruszki czy szpinaku.

Przeziębienie w ciąży niestety może się zdarzyć, nawet jeśli bardzo uważasz, dbasz o dietę, higienę i unikasz dużych skupisk ludzi.  Jeśli zachorujesz, powinnaś zgłosić się do lekarza, który zdiagnozuje, czy to przeziębienie, czy grypa  oraz ewentualnie zapisze leki, choć konwencjonalne tabletki w ciąży powinny być ostatecznością.  Unikaj przyjmowania leków bez konsultacji.  Pamiętaj, że także niektóre  preparaty ziołowe przenikają do łożyska i są w ciąży niewskazane; szczególną ostrożność powinnaś zachować w pierwszym trymestrze.

Nie musisz się martwić, że dziecko będzie się nieprawidłowo rozwijać przez Twoje przeziębienie. Nie możesz go jednak bagatelizować, bo nieleczone może się przerodzić w poważniejszą infekcję, która będzie już wymagała leczenia antybiotykiem. A ten nie pozostaje bez wpływu na płód.

Warto pić syrop z cebuli w ciąży. Pomaga on zwalczać suchy kaszel. Polecana jest też sama cebula w ciąży, np. jako dodatek do sałatek.

Czosnek w ciąży jest bardzo wskazany, bo to naturalny antybiotyk, bezpieczny dla dziecka. Warto stosować suplementy z dodatkiem ekstraktu z czosnku. A czy można jeść czosnek w ciąży w naturalnej postaci - surowy oraz jako dodatek do potraw? Jak najbardziej! Uważaj tylko na duże jego ilości, jeśli masz tendencję do wzdęć i podrażnień żołądka.

Z domowych sposobów sprawdza się imbir w ciąży, z którego możesz pić wywar lub dodawać go do herbaty. Możesz również pić napar z prawoślazu i lukrecji.

Napar z lipy działa napotnie i świetnie sprawdza się przy gorączce. Jednak herbata z lipy w ciąży budzi pewne wątpliwości. Zwiększona potliwość to zwiększone ukrwienie skóry, a tym samym gorsze ukrwienie łożyska.  Umiarkowane ilości wypijanego naparu nie powinny wyrządzać większych szkód, ale dla pewności przed jego zastosowaniem zapytaj o zdanie lekarza.

Tak! Jedyne kontrowersje wokół miodu dotyczą podawania go niemowlętom do czasu ukończenia pierwszego roku życia.  Miód nie może zaszkodzić dziecku, gdy jesteś w ciąży, może za to przyspieszyć zwalczanie infekcji.

Jakie herbaty pić w ciąży? Możesz sięgać po kilka ziół, np. antybakteryjny rumianek i uspokajającą melisę. Świetnie sprawdzi się sok z malin w ciąży, który możesz dolewać do herbaty. Warto też dodawać do niej plastry imbiru. Dodatkowy plus imbiru do łagodzenie nudności!

Czy herbata z hibiskusa w ciąży jest dozwolona? Hibiskus obniża ciśnienie, wspiera wątrobę i obniża poziom złego cholesterolu.  Jednak  herbata z hibiskusem w ciąży jest profilaktycznie odradzana ,  m oże bowiem pobudzać czynność skurczową macicy.

Zatkany nos w ciąży nie jest niczym przyjemnym, ale jeśli zastanawiasz się, co na katar w ciąży, to właściwie dozwolone są tylko bardzo łagodne metody. Możesz stosować parówkę, czyli pochylić się nad miską parującej wody, która rozpulchni i udrożni nos. Ponadto jedz czosnek i cebulę, możesz je także trzymać w dłoni, a ząbki czosnku włożyć niezbyt głęboko do nosa. Z preparatów aptecznych możesz użyć soli fizjologicznej do zakropienia nosa oraz maści majerankowej pod nos.

Jeśli przeziębienia w ciąży zdarzają Ci się częściej, porozmawiaj z lekarzem, jak wzmocnić odporność.

Od kiedy brać witaminy w ciąży? Niektóre witaminy najlepiej jest suplementować już na etapie planowania ciąży, inne potrzebne są dopiero w ostatnich miesiącach ciąży. Są też takie suplementy diety w ciąży, których nie należy przyjmować na własną rękę. Zalicza się do nich żelazo. Suplementacja żelazem jest potrzebna u wielu kobiet w ciąży, ale musi być zalecona przez lekarza.

Pamiętaj, że przed rozpoczęciem jakiejkolwiek suplementacji powinnaś skonsultować się z lekarzem prowadzącym Twoją ciążę. Owszem, witamina D albo kwas foliowy dostępne są w aptekach bez recepty i przyjmowanie ich na własną rękę nie zagraża zdrowiu Twojemu i dziecka. Jednak dopiero lekarz może profesjonalnie ocenić, jakich dawek, jak często i na jakim etapie ciąży potrzebujecie. Ponadto nie wszystkie apteczne preparaty mają taki sam skład, dawki i skuteczność. Lekarz wskaże Ci konkretne suplementy, które są najlepiej przebadane i w pełni bezpieczne. Lekarz weźmie też pod uwagę inne czynniki, które w Twoim przypadku są kluczowe dla doboru suplementów w ciąży. Np. nie każda kobieta może przyjmować jod, niektóre przyszłe mamy ze względu na zmiany w obrębie tarczycy przyjmują jod oddzielnie, więc potrzebują witamin w ciąży bez jodu.

Suplementację kwasem foliowym zaleca się rozpocząć już na 4-6 tygodni przed planowaną ciążą. W praktyce trudno o taką precyzję, dlatego zacznij przyjmować kwas foliowy od razu, jak rozpoczniesz starania o ciążę.

Bardzo przydatne - nie tylko w kontekście ciąży, ale też ogólnie zdrowia - są witaminy DHA. Tak naprawdę DHA to nie witaminy, a jeden z kwasów omega-3. DHA możesz przyjmować już na długo przed planowaniem ciąży albo od momentu, gdy zaczynasz ją planować.

Inne ważne witaminy dla planujących ciążę, to m.in. witamina D. Witamina D jest ważna dla każdego człowieka, warto więc wyrównać jej poziom jeszcze przed ciążą!

Możesz sięgać też po dodatkowe witaminy dla kobiet planujących ciążę. To bardziej suplementy, które wzmocnią Twój organizm pod różnymi kątami. Zawierają magnez, wapń, czasem też cynk (chociaż ważniejszy jest już cynk w ciąży, bo zapobiega przedwczesnemu porodowi). W aptece możesz zapytać o zestaw witamin dla starających się o dziecko.

Zgodnie z rekomendacjami Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego, niezbędne minerały i witaminy dla kobiet w ciąży to wspomniany kwas foliowy, jod i witamin D3.  Inne składniki, jak DHA, magnez czy żelazo powinny być dobierane indywidualnie, w zależności od istniejących niedoborów i innych czynników, które w Twoim konkretnym przypadku są wskazaniem do suplementacji.

Witaminy w pierwszych tygodniach ciąży są ważniejsze niż na jakimkolwiek innym etapie ciąży. To właśnie wtedy budują się podstawy, z których w kolejnych miesiącach będą wykształcać się organy i tkanki organizmu Twojego dziecka. Jakie witaminy na początku ciąży przydają się najbardziej? Powtarzamy po raz kolejny: kwas foliowy! Jego uzupełnianie warto rozpocząć jeszcze przed ciążą. Przez cały pierwszy trymestr należy przyjmować kwas foliowy w dawce 0,4 mg na dobę.

Jeśli chodzi o witaminy w 1. trymestrze ciąży, to powinnaś przyjmować je przede wszystkim wraz z dietą. Najważniejsze są witaminy A, C, E i oczywiście D3. Suplementować musisz ostatnią z wymienionych, bo jej przyjmowanie wraz z dietą jest niewystarczające. Witamina D3 syntetyzowana jest głównie w skórze pod wpływem promieniowania słonecznego, ale współcześnie w obawie przed szkodliwym wpływem promieni UV zbyt często chowamy się przed słońcem i nie dajemy sobie szansy na wytworzenie właściwych ilości witaminy D3. Normy witaminy D3 w ciąży wynoszą 30-50 ng/ml. Oznaczenie poziomu witaminy D3 we krwi jest jednym z obowiązkowych badań w ciąży, a lekarz na jego podstawie dobierze Ci właściwą dawkę. W okresie planowania ciąży możesz przyjmować 2000 jednostek witaminy D3 na dobę, ale w okresie jesienno-zimowym. Wiosną i latem przyjmuj 1000 jednostek. Również w ciągu całej ciąży dawka ta bywa zwykle wystarczająca.

Jakie witaminy w 1. trymestrze ciąży powinnaś więc przyjmować? Po jakie suplementy w ciąży sięgać? Jak najbardziej możesz postawić na jeden suplement, który zawiera wszystkie potrzebne składniki w jednym opakowaniu. Oprócz kwasu foliowego i witaminy D3 musi znaleźć się w nim jod (200-500 mcg na dobę). Jeśli chodzi o żelazo, preparat może zawierać niewielkie jego dawki „na wszelki wypadek” (18 mg na dobę). Do 8. tygodnia ciąży dodatkowa (a więc uzupełniająca w większych dawkach) suplementacja żelazem nie jest wskazana. Witaminy dla ciężarnych mogą też zawierać magnez (200-1000 mg na dobę) oraz kwasy omega-3 (600-1000 mg na dobę).

Powyżej podajemy dane łączne dla kwasów omega-3. Jednak warto zróżnicować te wartości i wskazać, jaką ich część powinien stanowić kwas DHA . Polskie Towarzystwo Ginekologiczne zaleca 200 mg DHA dla kobiet w ciąży dziennie, jednak przy diecie bogatej w ten kwas.  Jako że Polki rzadko stosują taką dietę, optymalnie jest zwiększyć dawki DHA do 600 mg dziennie. 

Witaminy w 2 trymestrze ciąży (a więc między 13. a 27. tygodniem) to dodatkowe żelazo, jeśli lekarz stwierdzi ryzyko niedoboru. Żelazo zawierają też różne preparaty witaminowe dla ciężarnych, więc jeśli je przyjmujesz, lekarz musi o tym wiedzieć. Najlepiej, jeśli to właśnie ginekolog zapisze Ci konkretny suplement z uwzględnieniem dodatkowego preparatu żelaza. Chodzi o to, by nie przekroczyć bezpiecznej dawki.

Inne składniki odżywcze, które warto przyjmować od drugiego trymestru ciąży, to cholina, witamina B6 i B12 i selen. Witamina B12 w ciąży ma natomiast duże znaczenie dla matki. Przyjmowanie jej we właściwych dawkach w ciąży pomaga zapobiegać zaburzeniom metabolicznym, w tym cukrzycy typu 2. Tabletki dla ciężarnych z witaminą B12 w ilości 4 mcg powinny wystarczyć. Witamina B12 to nie jedyna witamina B w ciąży, której potrzebujesz. Dla prawidłowej przemiany materii, gospodarki hormonalnej, działania układu nerwowego i krążenia, potrzebujesz witaminy B1 (tiaminy), B2 (ryboflawiny) i B6 (pirydoksyny).

Warto doczytać: Cukrzyca ciążowa – przyczyny, leczenie, dieta.