Sebum - czym jest i dlaczego go potrzebujemy?

Mówiąc najkrócej: sebum to mieszanka lipidów wydzielana przez skórę właściwą i odprowadzana na powierzchnię skóry za pomocą mieszków włosowych. Jeśli uwielbiasz zagłębiać się w tajniki wiedzy o pielęgnacji twarzy, na pewno natknęłaś się na tę nazwę. Prawdopodobnie słyszałaś też o sebum w kontekście jego nadmiaru, bo tak najczęściej się o nim mówi. Nic dziwnego - to w dużej mierze właśnie nadmiar sebum odpowiada za powstawanie trądziku oraz obniżoną trwałość makijażu. Nie jest jednak tak, że to tylko synonim zła i problemów ze skórą. Funkcje sebum to o wiele, wiele więcej niż tylko utrudnianie Ci życia.

Sebum to mieszanina oleistych substancji (przypominająca wosk) wytwarzana przez gruczoły łojowe organizmu. Rola tego naturalnego nawilżacza jest nie do przecenienia: zabezpiecza i chroni skórę przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych i nadmiernym przesuszeniem. Z czego dokładnie składa się sebum? To złożona mieszanina kwasów tłuszczowych, cukrów, wosków i innych naturalnych związków, które tworzą barierę ochronną powstrzymującą parowanie wody przez naskórek.

Oczywiście to, co nazywamy „olejem” na naszej skórze, to coś więcej niż tylko sebum. Skład tej mieszanki jest o wiele bogatszy: to również substancje wydzielane przez gruczoły potowe, martwe komórki skóry czy drobinki kurzu z otoczenia, w którym przebywamy. Oczywiście to wszystko nie jest wydzielane przez skórę, a jedynie łączy się z sebum, tworząc mieszankę, którą np. po wstaniu z łóżka zmywamy z twarzy, np. żelem do mycia twarzy.

Produkcja sebum to złożony i jeszcze nie do końca poznany proces. Wiemy za to, że podstawową funkcją sebum jest ochrona skóry i włosów przed utratą wilgoci. Sebum to aż 90% lipidów (cząsteczek tłuszczu) obecnych na powierzchni skóry. To właśnie lipidy zatrzymują nawilżenie w cerze i chronią skórę przed promieniowaniem UV i szeregiem innych uszkodzeń.

Sebum jest również odpowiedzialne za transport przeciwutleniaczy rozpuszczalnych w tłuszczach, takich jak witamina E. Ta pozornie nieistotna funkcja jest w rzeczywistości kluczowa dla promiennej cery. Witamina E (obok witaminy C) jest silnym antyoksydantem: spowalnia więc procesy starzenia i ogranicza powstanie plam posłonecznych. Co więcej, wiele składników sebum, w tym zawarte w nim kwasy tłuszczowe i skwalen, mają nawet właściwości przeciwzapalne.

Najwięcej naturalnych olejków wydziela się w strefie T. Nadmiar sebum jest więc najbardziej widoczny na czole, nosie oraz brodzie. To właśnie te obszary są narażone na występowanie trądziku. Nadmiar sebum może być również przyczyną wyprysków na plecach: zwłaszcza, jeśli często odwiedzasz siłownię. Dzieje się tak dlatego, że wydzielający się pot wraz z łojem często osiadają na naszej skórze i zatykają pory. To świetna pożywka dla bakterii, które przyczyniają się do powstawania  zmian trądzikowych. Ich namnażanie nasila się również zimą: często przez długie godziny nosimy grube swetry z akrylem w składzie. Sztuczne włókna nie pozwalają naszej skórze oddychać i wytwarzają idealne środowisko do rozwoju infekcji skórnych.

Przetłuszczanie to proces, który dotyka nie tylko twarz czy plecy. Nadmiar sebum na głowie zna każda z nas. Mowa o tłustych, przyklapniętych i aż zbyt lśniących włosach przy nasadzie. To jednak nic złego czy nienaturalnego: w ten sposób skóra głowy zabezpiecza się przed warunkami atmosferycznymi (słońcem, mrozem, a nawet bakteriami).

Włosy pozbawione objętości i skłonne do przetłuszczania się potrafią skutecznie popsuć nasz nastrój. Co zrobić, żeby dłużej cieszyć się piękną fryzurą i nie martwić się o kondycję naszych włosów? Na początku zapomnij o codziennym stosowaniu agresywnych szamponów przeciw przetłuszczaniu. W ten sposób dasz sygnał swojej skórze głowy, że produkuje wciąż za mało substancji nawilżających. Efekt może Cię przerazić: w tym scenariuszu nadprodukcja sebum jest po prostu gwarantowana. Lepiej odczekać dzień lub dwa między myciami, używając w międzyczasie suchego szamponu.

Jeśli nie wyobrażasz sobie dnia bez umycia włosów, postaw na delikatne szampony do włosów, których możesz używać każdego dnia. Nie musisz bać się dodatkowego obciążenia: wyjątkowa technologia szamponów micelarnych przybywa na odsiecz! Wypróbuj Micelarny Szampon Detoksykujący NIVEA® PURE DETOX z wyciągiem z limonki. Nie tylko skutecznie pozbędziesz się resztek produktów do stylizacji, ale także nawilżysz i odbijesz włosy od nasady.

Twój makijaż szybko zaczyna wyglądć nieświeżo? A może borykasz się z wiecznie zatkanymi porami lub masz tendencję do powstawania zmian zapalnych? Nadmiar sebum jest dość prosty do zauważenia: jeśli Twoja cera naturalnie i szybko się wyświeca, a pory są widocznie powiększone, możesz być posiadaczką skóry tłustej, a przetłuszczanie jest po prostu częścią Twojej urody. Nie znaczy to jednak, że tak już musi być! Pielęgnacja dobrana do potrzeb skóry może zdziałać więcej niż myślisz.

Na początku nie staraj się jednak usuwać sebum za wszelką cenę. Agresywne peelingi i kuracje wysuszające zadziałają odwrtotnie do Twoich zamiarów. Skóra poczuje, że musi wytworzyć jeszcze więcej naturalnego nawilżenia, aby nie dopuścić do uszkodzenia płaszcza hydrolipidowego. Co wtedy zrobić? Dodaj skórze… jeszcze więcej nawilżenia! Jeśli dostarczysz cerze jeszcze więcej składników, które zadziałają nawadniająco, organizm zwolni nieco z produkcją sebum. Nie sięgaj jednak po formuły olejowe. Te mogą okazać się zbyt treściwe. Wypróbuj kremy nawilżające do cery tłustej oraz lekkie serum do twarzy na bazie wody.

Jaka jest dobra rutyna pielęgnacyjna dla osób z problemem nadmiaru sebum? Po umyciu cery żelem do twarzy do cery tłustej zastosuj odświeżający tonik i nałóż na twarz nawilżający krem do cery tłustej – na przykład Matujący krem na dzień NIVEA 24H Nawilżenia.

Bardzo możliwe, że nadmiar sebum nie jest czymś nienaturalnym dla Ciebie. Każda z nas jest inna i ma inną skórę – u niektórych wytwarzane jest z natury mniej sebum (to posiadaczki cery suchej), a u niektórych produkcja sebum jest naturalnie wzmożona (tutaj mowa o typie cery wspomnianym wcześniej – skórze tłustej). Twój typ cery jest raczej stały, jednak może zmieniać się wraz z wiekiem: w okresie dojrzewania cera pod wpływem zmian hormonalnych staje się bardziej tłusta, stąd częste problemy z trądzikiem młodzieńczym, potem gospodarka sebum może się uregulować, aż w końcu pod wpływem postępującego procesu starzenia zacząć się przesuszać i produkować mniej sebum.

Istnieje oczywiście kilka przyczyn, które mogą wpływać na to, że cera zaczyna produkować więcej sebum mimo tego, że z natury nie posiadamy cery tłustej. Można wyróżnić kilka leków, chorób i czynników zewnętrznych, które mogą sprawić, że twoje gruczoły łojowe są mniej lub bardziej aktywne. Nadmierna produkcja sebum to bardzo często skutek uboczny kuracji hormonalnych. Jeśli Twoja skóra przetłuszcza się szybciej po zmianie tabletek antykoncepcyjnych, porozmawiaj o tym ze swoim lekarzem. Inną przyczyną mogą być również problemy z tarczycą, które przekładają się na gorsze funkcjonowanie całego organizmu.

Za nadmiar sebum odpowiada również spożywanie alkoholu. Może on uszkodzić naczynia krwionośne oraz wpłynąć na pracę gruczołów łojowych. Również to, co jemy, wpływa bezpośrednio na stan naszej cery. Dlatego też osobom z cerą mieszaną i tłustą zaleca się dietę o niskim indeksie glikemicznycznym. Mowa więc o świeżych warzywach (zwłaszcza fasoli i groszku), pełnoziarnistych płatkach i niektórych owocach. Spróbuj za to odstawić nabiał: to częsta przyczyna powstawania trądziku.

Za pogorszenie stanu cery odpowiada nawet to, jakich kosmetyków używasz. Pamiętaj, aby zawsze dobierać formuły odpowiednie do typu i potrzeb Twojej skóry. Nie wiesz, na co postawić? Skorzystaj z pomocnej aplikacji NIVEA SKiN GUiDE – wystarczy, że zrobisz selfie, a aplikacja zanalizuje Twoją twarz, rozpozna jej potrzeby pielęgnacyjne i poleci odpowiednie dla Ciebie kosmetyki.

Czy da się uporać z nadmiarem sebum na twarzy domowymi sposobami? Oczywiście, że tak! Pamiętaj jednak, że w dużej mierze to metody doraźne. Możesz po nie sięgnąć przed większym wyjściem lub wtedy, gdy zależy Ci na szybkim zmatowieniu cery bez konieczności zmywania makijażu.

1. Odpowiednia pielęgnacja to absolutna podstawa: stawiaj na kosmetyki przeznaczone cerze tłustej i kremy niekomedogenne o nawilżających formułach, dokładnie oczyszczaj twarz i nigdy nie zapominaj o demakijażu. Regularnie wykonuj peelingi do twarzy, aby złuszczyć martwy naskórek i oczyścić pory – tutaj w szczególności polecamy peelingi ryżowe od NIVEA. Nie zapominaj o tonikach do twarzy – są Twoim przyjacielem i powinny na stałe zagościć w kosmetyczce.
2. Bibułki matujące: te cienkie, niewielkie bibułki znajdziesz na półkach każdej drogerii. Nie zapobiegną co prawda problemom z gruczołami łojowymi, ale pozwolą usunąć nadmiar sebum z twarzy w czasie gdy nie możesz oczyścić skóry (np. w ciągu dnia). W ten sposób szybko zminimalizujesz błyszczenie i utrzymasz makijaż w ryzach.
3. Glinka: glinki kosmetyczne są używane do wchłaniania sebum. W pielęgnacji przetłuszczającej cery najlepiej sprawdza się francuska zielona glinka. Możesz postawić kosmetyki z glinką w składzie (znajdziesz ją pod nazwą „kaolin”) lub wykonać mieszankę własnoręcznie. Do proszku dodaj po prostu nieco przefiltrowanej wody lub hydrolatu i mieszaj aż do uzyskania gęstej pasty. Przeczytaj także nasz artykuł na ten temat: Glinki kosmetyczne: czym są i w których kosmetykach je znajdziesz?
4. Płatki owsiane: jesteś fanką jedzenia owsianki na śniadanie? Możesz się zdziwić, że popularny składnik nadaje się również do absorbowania sebum! Płatki owsiane pomagają uspokoić stany zapalne skóry i wchłoną nadmiar olejków. Pomagają również złuszczać martwy naskórek: to najbardziej ekologiczny peeling! Płatki możesz połączyć również z naturalnym jogurtem i miodem, zapewniając skórze dodatkowych składników odżywczych.

Sebum to Twój wróg? Oczywiście, że nie! Sebum jest Twoim sprzymierzeńcem, tylko musisz nauczyć się właściwie z nim obchodzić – zwłaszcza, jeśli Twoja skóra produkuje je nadmiarze.