Menopauza – skutki dla cery. Jak im zapobiegać?

Powszechnie wiadomo, że objawy menopauzy są bardzo zróżnicowane i dotyczą zarówno sfery fizycznej, jak i psychicznej kobiety. Dlaczego tak się dzieje, skoro głównym celem menopauzy jest wygaszenie zdolności prokreacyjnych? Jest to związane z faktem, że żeńskie hormony pełnią w organizmie o wiele więcej ról, niż tylko ta związana z poczęciem i urodzeniem dziecka. Progesteron jest m.in. neuroprzekaźnikiem, który reguluje popęd seksualny. Jego niedobór powoduje spadek libido w czasie menopauzy. Hormon ma też duży związek z szerzej pojmowanym funkcjonowaniem mózgu, w tym z odczuwaniem emocji oraz zdolnościami poznawczymi. Progesteron jest intensywnie produkowany w ciąży, natomiast po porodzie dochodzi do gwałtownego spadku jego stężenia. Jest to prawdopodobna przyczyna występowania depresji poporodowej lub znacznego pogorszenia nastroju w początkowym okresie po urodzeniu dziecka. Kobiety w czasie menopauzy również cierpią często z powodu pogorszenia samopoczucia i może mieć to taką samą przyczynę – spadek produkcji progesteronu.

Wiele objawów menopauzy ma też związek z estrogenami, a właściwie ze spadkiem ich wydzielania. Estrogeny odpowiedzialne są m.in. za sprawny metabolizm, nawilżenie pochwy, działają też kościotwórczo. Oczywiście podobnie jak progesteron (w końcu są to hormony płciowe) wpływa na libido. Kiedy organizm produkuje mało estrogenu, kobieta o wiele łatwiej przybiera na wadze (tłuszcz odkłada się zwłaszcza w okolicy bioder, ud i pośladków), jest narażona na osteoporozę, a współżycie staje się dla niej trudne i bolesne. Związane z estrogenami objawy fizyczne menopauzy to jednak nie wszystko. Za wahania nastroju, stany depresyjne i płatającą figle pamięć w czasie klimakterium odpowiadają również estrogeny.

Jak widać, objawy menopauzy są bardzo dokuczliwe i potrafią znacząco obniżyć jakość życia. Ich nasilenie zależy oczywiście od konkretnego organizmu, ale raczej nie zdarzają się przypadki, w których menopauza nie dawałaby choćby najmniejszych dolegliwości. Z tego też powodu wiele kobiet zgłasza się po pomoc do lekarzy. W celu zmniejszenia wpływu menopauzy na formę fizyczną i psychiczną stosuje się tzw. hormonalną terapię zastępczą. W terapii tej przyjmuje się leki hormonalne zawierające estrogeny lub estrogeny w połączeniu z progestagenami (hormonami syntetycznymi). Dostarczanie z zewnątrz tego, czego organizm nie może już sam wyprodukować, wydaje się lekiem na wszelkie bolączki związane z przechodzeniem klimakterium. Dlaczego więc wciąż tak wiele kobiet cierpi w trakcie menopauzy?

HTZ nie jest bowiem pozbawiona wad. Kobieta przyjmująca hormonalną terapię zastępczą ma lepsze samopoczucie, jest mniej narażona na osteoporozę i pogorszenie stanu skóry, ale przy okazji staje się… bardziej predysponowana do rozwoju raka śluzówki macicy. To dlatego wdrożenie HTZ poprzedzone jest zawsze wnikliwą analizą stanu zdrowia kobiety oraz oceną stosunku korzyści do potencjalnego ryzyka.

Wiele z objawów menopauzy daje się złagodzić miejscowo, tj. z bez konieczności traktowania hormonami całego organizmu. W ten sposób da się wyeliminować suchość pochwy, problemy ze snem czy zaburzenia nastroju. Jednak co ze skórą? O niej najczęściej się zapomina, bo objawy z jej strony nie są na co dzień odbierane za aż tak uciążliwe, jak choćby uderzenia gorąca czy bóle głowy. Tymczasem świadomość tego, że za wiele niekorzystnych zmian w skrze odpowiadają przemiany hormonalne związane z menopauzą, pozwala efektywniej podejść do pielęgnacji skóry dojrzałej.

Na pewno nie raz słyszałaś o zmarszczkach mimicznych oraz głębokich, grawitacyjnych zmarszczkach. Są to dwa różne rodzaje zmarszczek, ale kiedy nie prowadzisz żadnych działań przeciwzmarszczkowych, jedne z nich z czasem przechodzą w drugie. Dokładniej mówiąc – zmarszczki mimiczne po pewnym czasie utrwalają się w postaci głębokich zmarszczek.

Za zmarszczki mimiczne odpowiedzialne są skurcze mięśni twarzy. Niektóre z nich powtarzają się przez lata właściwie nieustannie, więc utrwalają się na skórze w postaci płytkich wgłębień. Do tego mięsnie mają tendencję do przykurczów. Jako że mięśnie mimiczne przyczepiają się do skóry, to kiedy są przykurczone, pociągają za sobą niejako skórę, co objawia się w postaci zmarszczek. Warto wiedzieć, że zmarszczki mimiczne są odwracalne. Można je wygładzić poprzez rozluźnienie mięśni, np. jogą albo masażami.

Jeśli w wieku 25-40 lat nie dbasz właściwie o swoją cerę, zmarszczki mimiczne zaczną się utrwalać. To dlatego, że z wiekiem skóra produkuje coraz mniej kolagenu i elastyny, zaczyna brakować jej także wypełniającego od środka kwasu hialuronowego. Skóra staje się cieńsza, wiotczeje i się zapada, a istniejące drobne zmarszczki pogłębiają się w pierwszej kolejności. Uwidacznia się lwia zmarszczka, wyraźniejsze stają się zmarszczki na czole, a także zmarszczki pod oczami, gdzie skóra jest najcieńsza i najdelikatniejsza. U niektórych zaczynają też zarysowywać się zmarszczki palacza. Dopiero w późniejszym wieku, gdy dochodzi spadek produkcji hormonów związany z menopauzą, pojawiają się także zmarszczki nosowo-wargowe, zmarszczki marionetki i inne bruzdy grawitacyjne.

Być może się zastanawiasz, od jakiego wieku mówi się o cerze dojrzałej. Chcesz w ten sposób przygotować się na zwiększenie potrzeb skóry i zintensyfikowanie codziennej pielęgnacji. Niestety, mamy złe wiadomości. Cera nie zmienia się z młodej w dojrzałą w ciągu jednego dnia czy jednej nocy, wraz ze skończeniem 50. albo 60. dekady życia. W charakterystyce cery dojrzałej należy położyć większy nacisk nie na wiek, ale jej faktyczny stan. Zdarza się bowiem, że cera starzeje się przedwcześnie, czyli w czasie, w którym raczej nie powinna mieć jeszcze cech cery dojrzałej. Dzieje się też odwrotnie – skrupulatne nawilżanie, odżywianie i masowanie skóry twarzy, a następnie intensywna przeciwzmarszczkowa pielęgnacja po 40. roku życia potrafią znacznie opóźnić pojawienie się cech kwalifikujących cerę do kategorii dojrzałych. Zwłaszcza u tych kobiet, u których menopauza wystąpiła dopiero w okolicach 55. urodzin.

Z pielęgnacją cery dojrzałej nie musisz zatem czekać do określonego wieku. Obserwuj bacznie swoją skórę i jeśli zauważysz zmiany, wprowadzaj też zmiany do swojej pielęgnacji. Jako krem dla cery dojrzałej można rozumieć zarówno kremy przecwizmarszczkowe 60+ jak i kremy 35+ czy 40+. Czujesz, że dotychczas stosowany krem nie działa już tak, jak powinien? Nie bój się szukać dla siebie nowych rozwiązań!

Zachęcamy także do lektury artykułów: 15 kosmetyków do cery dojrzałej – absolutne hity oraz Krem przeciwzmarszczkowy: jaki wybrać?.

Czy istnieją takie składniki przeciwzmarszczkowe, które lepiej niż inne radzą sobie ze zmianami w skórze pojawiającymi się na skutek menopauzy? Tak – to fitoestrogeny. Za ich pomocą można osiągnąć naprawdę dobre efekty w pielęgnacji cery dojrzałej. Kremem z ich dodatkiem potocznie nazywa się krem z estrogenem do twarzy, jednak jest to oczywiście pewne uproszczenie. Czym zatem jest fitoestrogen i w jaki sposób wykorzystuje się go w kosmetyce?

Fitoestrogeny, inaczej fitohormony, to substancje pochodzące z roślin, które pod względem strukturalnym są analogiczne do ludzkich estrogenów. Skoro mają tę samą budowę, to wykazują podobne właściwości i jak pokazały badania, są w stanie naśladować działanie naturalnych estrogenów produkowanych w kobiecym organizmie. Zanim przebadano substancje roślinne, najpierw eksperymentowano z estrogenami pochodzenia zwierzęcego. Miało to miejsce w latach 80. XX wieku. Estrogeny pojawiały się wtedy w kosmetykach do twarzy i miały za zadanie spłycać zmarszczki i regenerować włókna kolagenu i elastyny. Testy pokazały, że zamierzone efekty pojawiają się nie wcześniej niż po miesiącu regularnego stosowania kosmetyków z estrogenami i nie utrzymują się po ich odstawieniu. Nietrwałość efektów nie była jednak główną wadą wykorzystania zwierzęcych estrogenów w kosmetykach. Okazało się, że z łatwością wchłaniane przez skórę estrogeny oddziałują na cały organizm i mogą wywoływać skutki boczne np. w postaci nowotworów piersi. Jako że dobry krem na zmarszczki musi być nie tylko skuteczny, ale i bezpieczny, współcześnie w kosmetyce używa się wyłącznie fitohormonów.

Dlaczego fitoestrogeny są bezpieczne? Bo ich działanie na ludzki organizm jest o wiele słabsze niż działanie naturalnych hormonów. Nie jest tak, że fitoestrogen zastępuje estrogen naturalny – on tylko działa na organizm na podobnych zasadach. Fitoestrogeny wykazują zatem pozytywne działanie na skórę, nie niosąc przy tym ze sobą ryzyka rozwoju chorób. Czym w praktyce są fitoestrogeny? Można je podzielić na związki flawonoidowe – izoflawony, flawonoidy i kumestany oraz nieflawonoidowe – lignany i stilbeny.

Gdzie znajdziesz fitohormony? Przede wszystkim w soi! Kremy przeciwzmarszczkowe na dzień i na noc, a także bardziej skoncentrowane serum do cery dojrzałej 50+, olejki i maseczki przeciwzmarszczkowe zawierają najczęściej ekstrakt właśnie z tej rośliny. Znajdziesz go np. w kremach przeciwzmarszczkowych NIVEA z serii 65+: Przeciwzmarszczkowym + modelującym kremie na dzień oraz Przeciwzmarszczkowym + modelującym kremie na noc.

Koniecznie przeczytaj również: Kremy modelujące do twarzy – co musisz o nich wiedzieć?

Ponieważ fitohormony występują naturalnie w roślinach, można ich dostarczać sobie także z dietą. W działaniach przeciwzmarszczkowych warto więc połączyć krem na zmarszczki z fitoestrogenami również z dietą bogatą w te związki. Dieta w menopauzie powinna zatem obfitować w produkty sojowe, kiełki lucerny i fasoli oraz siemię lniane.

Dobrze jest się zaprzyjaźnić z kuchnią azjatycką, bo duże ilości fitohormonów znajdują się w japońskiej zupie miso i wywodzącym się z Indonezji tempehu. Dieta podczas menopauzy powinna też obfitować w inne strączki, np. soczewicę, różne orzechy raz warzywa takie jak szparagi, bakłażan, brukselka, kapusta, brokuły, kalafior.

Warto też wiedzieć o występowaniu estrogenów w jedzeniu. Żywność mogąca zawierać syntetyczne estrogeny to np. mleko i mięso. Dieta przy menopauzie nie musi wykluczać produktów odzwierzęcych, jednak wskazane jest, by spożywać je w granicach zalecanych przez ogólne normy żywienia.