Łojotokowe zapalenie skóry – co to jest i skąd się bierze?

Łojotokowe zapalenie skóry to dermatologiczna choroba, która pojawia się na skórze w tych miejscach, w których znajduje się dużo gruczołów łojowych. Są to przede wszystkim twarz, owłosiona część głowy, górna część klatki piersiowej, obszar wokół uszu czy zgięcia łokci i kolan.

Schorzenie to ma charakter przewlekły i często nawraca pomimo podjętego leczenia. Nie jest groźne dla zdrowia, ale powoduje dyskomfort, gdyż zmiany chorobowe mogą piec i swędzieć, a do tego wyglądają nieestetycznie i są zlokalizowane na tych partiach ciała, które trudno zasłonić ubraniem.

Jak wygląda łojotokowe zapalenie skóry? Większość chorób skórnych trudno rozpoznać na pierwszy rzut oka. W tym przypadku jest to jednak możliwe, gdyż zmiany chorobowe są bardzo charakterystyczne. Należą do nich:

• silny rumień i lekka opuchlizna,
• łuszczenie się skóry,
• białe lub żółte zmiany chorobowe przypominające strupy, które odchodzą płatami,
• przetłuszczony wygląd skóry,
• nadmierne wypadanie włosów na obszarze objętym chorobą,
• umiarkowane swędzenie,
• w przypadku zaawansowanego stadium łojotokowego zapalenia skóry świąd może się nasilić, a do tego może dojść do wysięków z plam chorobowych.

Choroba ta ma charakter sezonowy, co oznacza, że może pozostać uśpiona przez część roku i ujawnić się później. Objawy łojotokowego zapalenia skóry nasilają się zazwyczaj w chłodnych miesiącach – czyli jesienią i zimą.

Łojotokowe zapalenie skóry nie powinno być mylone ze skórą łojotokową, która cechuje się po prostu zwiększoną produkcją sebum. W tym pierwszym przypadku masz do czynienia z przewlekłym schorzeniem skórnym, w tym drugim natomiast z rodzajem skóry.

To nic innego jak tłusta cera (czyli przeciwieństwo tej suchej), która wymaga po prostu specjalnej pielęgnacji mającej na celu unormowanie produkcji łoju, zmniejszenie świecenia się twarzy i ograniczenie czynników mogących powodować powstawanie zmian trądzikowych. ŁZS trzeba skonsultować z dermatologiem, który przepisze leki mające na celu zaleczenie zmian chorobowych. Łojotoku nie musisz leczyć, bo ze skórą nie dzieje się nic złego. O ile będziesz ją właściwie oczyszczać i stosować kosmetyki dla skóry tłustej, nie będzie sprawiać Ci problemów ani wymagać wizyty u lekarza. O tym, jak powinna wyglądać pielęgnacja takiej skóry, przeczytasz w naszym artykule Cera tłusta – jak dbać o skórę łojotokową?.

Czego będziesz potrzebować, by właściwie zadbać o cerę borykającą się z nadmiarem sebum? Przede wszystkim zadbaj o właściwe kosmetyki do oczyszczania twarzy – najlepiej dwuetapowe, które usunie zarówno pozostałości kosmetyków, jak i łój zatykający ujścia porów. Zaprzyjaźnij się również z peelingiem do twarzy, który zadba o ich dogłębne oczyszczenie, a tym samym zapobiegnie zatykaniu porów, które mogłoby skutkować powstawaniem wyprysków. Pamiętaj, że skóra łojotokowa potrzebuje nawilżenia. Jeśli ją przesuszysz, pobudzisz gruczoły do produkcji łoju i problem powróci. Korzystaj więc regularnie z kremów nawilżających do cery tłustej.

Choć badania nad tym schorzeniem wciąż trwają, wciąż nie wiadomo ze stuprocentową pewnością, jaka jest przyczyna łojotokowego zapalenia skóry. Za tę najprawdopodobniejszą uznaje się nadmierne wydzielane łoju przez gruczoły oraz nieprawidłową pracę układu odpornościowego. Takie okoliczności sprawiają, że na skórze zaczyna namnażać się drożdżakopodobny grzyb Malassezia furfur. Skutkiem jego działania na skórze jest powstanie lipazy – enzymu, który wywołuje podrażnienie skóry i staje się przyczyną powstania stanu zapalnego.

Na łojotokowe zapalenie skóry są narażeni wszyscy – niezależnie od płci i wieku. Choroba może dotknąć tak dorosłych, jak dzieci i niemowlęta. W tym ostatnim przypadku jest to tzw. ciemieniucha. Co ciekawe, w przypadku niemowląt można ją wyleczyć raz na zawsze, a w przypadku dorosłych leczenie może trwać latami i to z krótkotrwałym rezultatem – gdyż schorzenie ma tendencję do nawracania.

Podatność na ŁZS mogą też wzmagać czynniki dodatkowe. Zalicza się do nich przede wszystkim:

• zaburzenia hormonalne (głównie te dotyczące testosteronu);
• niewystarczającą higienę osobistą – skóra pokryta dużą ilością sebum to świetne środowisko dla drożdżaka wywołującego łojotokowe zapalenie skóry;
• długotrwałe przebywanie w zanieczyszczonym środowisku;
• niedostateczną ekspozycję na światło słoneczne;
• niezdrową dietę, ubogą w składniki odżywcze i witaminy, a także obfitującą w używki;
• osłabiony układ odpornościowy – dotyczy to np. chorych na AIDS oraz w trakcie leczenia onkologicznego;
• występowanie chorób psychicznych oraz neurologicznych – np. depresji czy Parkinsona;
• genetykę – nie można odziedziczyć łojotokowego zapalenia skóry, ale można skłonność do obniżonej odporności, która zwiększa ryzyko pojawienia się tego schorzenia;
• podrażnienie skóry wywołane przez zbyt agresywną pielęgnację;
• przewlekły stres.

Jeśli podejrzewasz u siebie ŁZS, koniecznie odwiedź dermatologa i to jak najszybciej. Nieleczona choroba szybko przechodzi na kolejne części ciała, sprawiając coraz większy dyskomfort dla pacjenta. Im szybciej ją wykryjesz, tym szybciej uda się zaleczyć objawy i przynieść ulgę podrażnionej, swędzącej i łuszczącej się skórze.

Potwierdzenie diagnozy wymaga przeprowadzeniu kilku badań i testów. Gdy lekarz zyska pewność co do tego, że ma do czynienia z łojotokowym zapaleniem skóry, podejmie odpowiednie leczenie. Na czym będzie ono polegać?

Leczenie łojotokowego zapalenia skóry sprawia nieco trudności ze względu na przewlekły i nawracający sezonowo charakter tego schorzenia. Kuracja jest dobierana do każdego pacjenta indywidualnie z uwzględnieniem czynników mogących sprzyjać nawrotom choroby. Zazwyczaj zakłada połączenie doustnych środków farmaceutycznych z tymi przeznaczonymi do aplikacji bezpośrednio na skórę objętą zmianami chorobowymi.

Jak leczyć łojotokowe zapalenie skóry? W zwalczaniu stanu zapalnego najczęściej pomagają przyjmowane doustnie antybiotyki lub sterydy, a dokładnie glikokortykosteroidy. Chociaż zapewniają pacjentowi ulgę w krótkim czasie, kuracja nimi nie powinna trwać zbyt długo ze względu na możliwe skutki uboczne. W zwalczaniu grzybów odpowiadających za powstanie infekcji są często używane leki przeciwgrzybiczne będące pochodnymi imidazolowymi.

Dużą rolę w leczeniu łojotokowego zapalenia skóry odgrywają także preparaty o działaniu antygrzybiczym aplikowane bezpośrednio na swędzącą, zaczerwienioną skórę. Jeśli dermatolog zaleci stosowanie maści, najpewniej będzie ona zawierała takie składniki aktywne, jak ichtiol, siarka, ketokonazol, pirytionian cynku, cyklopiroksem.

Pomocne mogą się również okazać płyny do przemywania zaognionej skóry – bogate w siarkę lub selen. Podobnym działaniem cechują się również specjalne lampy mające na celu zasuszanie zmian chorobowych oraz zabijanie grzybów i bakterii stojących za ich powstawaniem. Z takich zabiegów należy jednak korzystać wyłącznie na zalecenie dermatologa. W przypadku łojotokowego zapalenia skóry powinieneś z nim zresztą omawiać każdy zabieg kosmetyczny, któremu zamierzasz się poddać.

Biorąc pod uwagę przewlekły i nawracający charakter choroby, dużą rolę w leczeniu łojotokowego zapalenia skóry odgrywa profilaktyka. Osoby borykające się z tym schorzeniem powinny mieć świadomość tego, że ulgę przyniesie jedynie zmiana dotychczasowych nawyków, które przyczyniły się do wystąpienia objawów. Na co powinieneś zwrócić szczególną uwagę, by zmniejszyć ryzyko nawrotu choroby?

Jak już wcześniej wspomnieliśmy, czynnikami mogącymi przyspieszyć rozwój choroby są podrażnienia spowodowane kosmetykami lub niewystarczająca pielęgnacja skóry. Jak o nią dbać, gdy swędzi, jest zaczerwieniona i pokrywają ją łuszczące się, tłuste strupy?

Ogranicz pielęgnację do minimum i stosuj tylko te kosmetyki, które są konieczne. Na pewno przydadzą Ci się produkty do oczyszczania skóry, np. delikatne mleczko do demakijażu i łagodny żel do mycia twarzy, przy użyciu których usuniesz wszelkie zabrudzenia, które osiadły na naskórku w ciągu dnia. Skóra dotknięta ŁZS wymaga również nawilżenia, o które mogą zadbać emolienty dla niemowląt – bogate w składniki natłuszczające, kojące i cechujące się składem pozbawionym alkoholu, parabenów i barwników. Dobrym wyborem może się okazać Emolient Kojący krem S.O.S., który powinien przynieść Ci natychmiastową ulgę i zmniejszyć uczucie świądu.

Jeśli to nie pierwszy raz, gdy borykasz się z objawami łojotokowego zapalenia skóry, możesz pokusić się o wypróbowanie domowych sposobów, które pomogą je zaleczyć. Pomocne będą wszystkie środki o działaniu antybakteryjnym i przeciwzapalnym. Możesz wypróbować m.in. przemywanie zmian chorobowych oliwą z oliwek, płukankami z szałwii lub rozmarynu czy roztworem z olejkiem z drzewa herbacianego.

Miej tylko na uwadze to, że naturalne składniki mają potencjał uczuleniowy. Zanim zaaplikujesz je na zaognioną skórę objętą stanem zapalnym, koniecznie przeprowadź test alergiczny na jej zdrowym fragmencie. Jeśli zauważysz, że Cię uczulają, pod żadnym pozorem nie nakładaj ich na chorą tkankę. Zamiast oczekiwanej ulgi, tylko zwiększysz swój dyskomfort, gdyż do ŁZS dołączy reakcja alergiczna. Po domowe sposoby na łojotokowe zapalenie skóry sięgaj więc tylko wtedy, gdy jesteś pewien, że Ci nie zaszkodzą.