wszystko-o-poceniu-się

Wszystko co powinnaś wiedzieć o poceniu

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                Pocenie to fizjologiczny proces zachodzący w ludzkim ciele. Jest on niezbędny do utrzymania stałej temperatury naszego organizmu, niezależnie od temperatury otoczenia – jest to najbardziej wydajnym systemem chłodzącym u ssaków. Poprzez odparowanie wody wraz z potem ciało ludzkie chroni się przed przegrzaniem w sytuacji wysokiej temperatury otoczenia czy przegrzania organizmu (np. zwiększonego wysiłku fizycznego, gorączki
w trakcie choroby czy spożycia gorących pokarmów). Wydzielanie potu wzmaga się również w sytuacjach stresowych, lęku, zakłopotania itp. Jest reakcja obronna, regulowana przez układ nerwowy, niezależna od naszej woli. Pocenie się spełnia jeszcze jedną ważną rolę – pot w połączeniu z łojem tworzy naturalną powłokę na powierzchni skóry, tzw. płaszcz wodnolipidowy. Chroni przez to skórę przed wnikaniem bakterii, grzybów, wirusów
i szkodliwym działaniem różnych czynników zewnętrznych.

Pot wydzielany jest przez gruczoły potowe rozmieszczone na skórze całego ciała. Ich liczba sięga kilku milionów, a największa ilość występuje na dłoniach, podeszwach, czole i pod pachami. Gruczoły te znajdują się w głębi skóry, skąd przez tzw. przewody wyprowadzające wypompowują pot na powierzchnię skóry. Wyróżniamy 2 typy gruczołów potowych:


• ekrynowe, tzw. zwykłe (występują na całej skórze i mają zasadnicze znaczenie w termoregulacji),
• apokrynowe, tzw. zapachowe (występują pod pachami, w okolicach płciowych, a ich wydzielina ma mieć znaczenie w pobudzeniu seksualnym).


Pot u zdrowego człowieka składa się w 98-99% z wody oraz z minimalnych ilości elektrolitów (potas, sód), chlorków, mocznika, amoniaku, tłuszczów itd. Jego skład różni się osobniczo; zależy od temperatury i wilgotności otoczenia, czynników hormonalnych, spożywanej diety i leków. Wydzielamy ok. 700-900 ml dziennie, jednak w sytuacjach szczególnych ilość ta może wzrosnąć nawet do kilku litrów!

SKĄD BIERZE SIĘ NIEPRZYJEMNY ZAPACH POTU?




Co ciekawe, pot wydzielany z organizmu na powierzchnię skóry jest bezzapachowy! Przykry zapach powstaje dopiero w wyniku jego rozkładu przez bakterie, które fizjologicznie zasiedlają naszą skórę. Niektóre składniki potu, łoju oraz resztki naskórka są doskonałą pożywką dla bakterii, a jako efekt uboczny tych procesów powstaje nieprzyjemny „zapaszek”.

POCENIE SIĘ A RÓŻNE CZĘŚCI CIAŁA

Nadmierne pocenie się wybranych części ciała oraz specyficzny zapach pewnych okolic wynika z ilości i jakości gruczołów potowych. W okolicach, które pocą się najintensywniej, a więc na czole, dłoniach, podeszwach i pod pachami gruczołów występuje zdecydowanie więcej niż w pozostałych partiach ciała. I tak np. na podeszwach występuje średnio 700 gruczołów potowych na 1 cm2 skóry, natomiast na 1 cm2 skóry podudzia przypada tylko 120. Warto także podkreślić, że okolice bogate w gruczoły potowe są bogato unerwione, stąd m.in. wynika nadmierne pocenie się tych regionów w odpowiedzi na emocje czy stres (na bodźce cieple poceniem się odpowiada całe ciało).


Inna jest również jakość gruczołów potowych w okolicach, w których pot może mieć nieprzyjemny zapach np. pod pachami czy w okolicach intymnych. W miejscach tych obserwujemy większe nagromadzenie tzw. gruczołów zapachowych (apokrynowych), których wydzielina jest mieszaniną wody, tłuszczów i znikomych ilości hormonów steroidowych. Mieszanina ta jest doskonałą pożywką dla bytujących tam obficie bakterii, którym szczególnie odpowiada tamtejsze wilgotne środowisko oraz obecność włosów.

POCENIE SIĘ A „BURZA HORMONÓW”



Wydzielanie potu faktycznie nasila się w okresie dojrzewania płciowego. Ma to związek z wyrzutem dużej ilości hormonów płciowych, które pośrednio wpływają na intensywność i jakość pocenia się. Na skórze nastolatków, zwłaszcza chłopców zwiększa się również ilość gruczołów zapachowych (apokrynowych). Na kłopoty z nadmiernym poceniem się może mieć także wpływ niedojrzały, labilny układ nerwowy; stąd nadmierne zlewanie się potem w sytuacjach stresowych czy emocjonalnych.

NADMIERNE POCENIE SIĘ – FIZJOLOGIA CZY CHOROBA?

Wzmożone pocenie się powinno być odpowiedzią na czynnik zewnętrzny, który zaburzałby równowagę organizmu np. na wysoką temperaturę otoczenia, gorący posiłek czy sytuację stresową. W tym wypadku wydzielanie potu jest naturalną reakcją naszego organizmu. Natomiast jeżeli intensywne pocenie się pojawia się znacznie częściej, bez wyraźnego czynnika wyzwalającego lub wydzielanie potu jest nadmierne w stosunku do działającego bodźca, mówimy o nadpotliwości.


Nadpotliwość nie jest uznana za chorobę, a raczej za uciążliwą, przykrą skłonność, dotyczącą 1-3% populacji. Może być jednak objawem współtowarzyszącym różnym schorzeniom np. chorobom tarczycy, nerek, schorzeniom neurologicznym i nowotworowym, gruźlicy, cukrzycy, otyłości. Tak więc, jeśli problem nadpotliwości pojawia się nagle i nie odpowiada na podstawowe metody jego zapobiegania, warto skierować się do lekarza i wykonać zalecone przez niego badania.

JAK MOŻNA ZAPOBIEGAĆ NADMIERNEMU POCENIU SIĘ?

W walce z nadmiernym poceniem początkowo warto wykorzystać najprostsze metody. Należy oczywiście zacząć od utrzymywania odpowiedniej higieny i systematycznego stosowania antyperspirantów czy dezodorantów oraz mydeł antybakteryjnych do kąpieli. Powinno się również zwracać uwagę na noszenie odpowiedniej odzieży (z włókien naturalnych) i skórzanego obuwia oraz na odpowiednią temperaturę pomieszczeń, w których przebywamy. Ważne jest również świadome unikanie sytuacji stresujących, próba panowania nad emocjami. Zalecane jest także unikanie pikantnych i gorących potraw, mocnej kawy, herbaty czy używek pobudzających.


Jeżeli wyżej wymienione metody nie przynoszą zmniejszenia nadpotliwości należy rozpocząć leczenie pod okiem specjalisty. Jeżeli jej występowanie jest efektem innego schorzenia toczącego się w organizmie, to leczyć musimy chorobę podstawową. Natomiast jeżeli nadpotliwość jest izolowanym objawem terapia powinna być ukierunkowana na jej zlikwidowanie. Początkowo wykorzystuje się metody nieinwazyjne; zaleca się antyperspiranty o silniejszym działaniu oraz ewentualnie doustne preparaty ziołowe, mogące zmniejszać nadmierne pocenie się. Kolejnym krokiem terapii są już metody instrumentalne lub zabiegowe. Obecnie dostępnych jest kilka zabiegów, które poprzez zablokowanie czy częściowe zniszczenie gruczołów potowych pozwalają skutecznie zwalczać nadpotliwość. Najbardziej efektywne z nich to: ostrzykiwanie miejsc nadmiernie pocących się toksyną botulinową, jontoforeza czy chirurgiczne przecięcie nerwów zaopatrujących gruczoły potowe danego obszaru.