Dyschezja i zaparcia u niemowlaka – jak je odróżnić?

Twoje dziecko ma problemy z wypróżnianiem? Odczuwa ból, napina się i krzyczy, zanim odda stolec, a Ty nie wiesz, jak mu pomóc? A może usłyszałaś diagnozę – dyschezja niemowlęca – i nie wiesz, co to jest? Nie panikuj, poniżej wszystko wyjaśniamy.

Dyschezja u niemowlaka

Dyschezja u noworodka lub niemowlaka to zaburzenie czynnościowe przewodu pokarmowego występujące do 9. miesiąca życia. To zaburzenie czynności układu pokarmowego polega na nieprawidłowym działaniu tzw. tłoczni brzusznej. Zwiększanie ciśnienia w jamie brzusznej nie jest skoordynowane wówczas z prawidłowym rozluźnianiem mięśni przepony miednicy.

Dyschezja – przyczyny

Dyschezja pojawia się dlatego, że układ pokarmowy niemowlaka jest jeszcze niedojrzały. Związane jest z niedojrzałością tego przewodu pokarmowego, konkretnie problemem w koordynacji mięśni tłoczni brzusznej i dna miednicy (brak możliwości wyrównania ciśnienia w jamie brzusznej ze względu na napiętą przeponę miednicy).

Dyschezja – objawy

By móc mówić o dyschezji, muszą występować dwa objawy: płacz (krzyk) i wysiłek dziecka co najmniej 10 minut przed oddaniem stolca, a sam stolec musi być miękki. Dziecko płaczem sygnalizuje zaburzenia układu pokarmowego, jednak w dyschezji charakterystyczny jest właśnie taki schemat, który pozwala bezbłędnie rozpoznać dolegliwości u malucha:

dziecko staje się niespokojne,
·napina ciało,
dolegliwości niemowlę objawia płaczem, zwykle wręcz krzykiem,
maluch czerwienieje na twarzy,
atak trwa ok. 10 minut i kończy się zrobieniem kupki, czemu nie towarzyszy jednak żaden wysiłek.

Dyschezja niemowlęca – kiedy mija?

To, że dyschezja może się pojawić do 9. miesiąca życia dziecka, nie znaczy, że przez cały ten czas od urodzenia będzie dokuczać dziecku. Pierwszy atak może pojawić się np. w 6. miesiącu, ale może też i w 8. Od tego momentu kolejne ataki będą występowały przez 3-4 tygodnie i ustąpią bezpowrotnie.

Kolka czy dyschezja?

Miękka kupa niemowlaka jest ważnym kryterium pozwalającym odróżnić dyschezję od zaparcia czy kolki. Poza tym czas trwania kolki jelitowej jest znacznie dłuższy. Zaburzenia o charakterze dyschezji trwają 10, maksymalnie 30 minut, natomiast kolka nawet kilka godzin. Kolki mijają w okolicach 3. miesiąca życia, natomiast dyschezja może pojawić się do 9. miesiąca.

Więcej o kolkach piszemy w naszym artykule: Kolka u niemowląt – przyczyny, rozpoznawanie, zapobieganie

Dyschezja niemowlęca – jak pomóc maluchowi?

Dyschezja niemowlęca nie podlega leczeniu. Pediatrzy odradzają podawanie wszelkich lekarstw, czopków czy kropelek. Jedyne, co możesz zrobić, to towarzyszyć maluszkowi, kiedy cierpi – nosić go, głaskać, czule do niego przemawiać. Ważne jest, by czuł Twoją obecność, bo z pewnością jest przestraszony i nie rozumie, co się z nim dzieje. Pocieszające jest to, że po oddaniu stolca objawy ustępują jak ręką odjął i maluszek znów czuje się dobrze. Jeśli w momencie pojawienia się dyschezji macie już za sobą problemy kolkowe, to można powiedzieć, że jesteś już "mamą zaprawioną w boju". Dyschezja objawia się bardzo podobnie, pomogą więc te same strategie uspakajające, co wówczas.

To, ile dni potrwa dyschezja w ciągu tych 3-4 tygodni zależy od tego, jak często i ile razy dziennie wypróżnia się Twój maluszek. Jako że niemowlęta robią kupkę z reguły codziennie, możesz spodziewać się też codziennych problemów. W głowach rodziców czasem pojawia się wówczas myśl, by maluch wypróżniał się rzadziej, wtedy rzadsze będą dolegliwości. Możesz jednak uwierzyć nam na słowo, że lepsze są codzienne, bolesne wypróżnienia, niż problem z zaparciami. W momencie ataku dyschezji dziecko doświadcza wyłącznie bólu i dyskomfortu, ale nie niesie on ze sobą dalszych negatywnych konsekwencji. Wręcz przeciwnie - świadczy o tym, że układ pokarmowy dziecka uczy się prawidłowego funkcjonowania! Możesz udać się do lekarza w celu rozpoznania dyschezji, ale raczej nie otrzymasz na tę przypadłość żadnych leków.

Zaparcia u niemowlaka

Twoje niemowlę nie może zrobić kupki? Być może cierpi na częste zaparcia u dzieci, czyli problem, który zasygnalizowaliśmy wyżej.

Co powoduje zaparcia u niemowlaka?

Szczególnie dotkliwe są zaparcia u noworodka, gdyż wynikają z niedojrzałości układu wydalniczego, który potrzebuje czasu na naukę prawidłowego funkcjonowania. Problemy z zaparciami mają częściowo te same przyczyny, co dyschezja - to głownie niedojrzałość przewodu pokarmowego.

Zaparcia u niemowlaka po wprowadzeniu stałych pokarmów

Przyczyny zaparć u dzieci nieco starszych, tj. powyżej 6. miesiąca życia, należy uzupełnić o problemy z radzeniem sobie z trawieniem stałych pokarmów. Dla brzucha dziecka etap rozszerzania diety jest niemałym wyzwaniem - trawienie mleka było o wiele prostszym procesem! Prawdopodobieństwo wystąpienia zaparć jest większe, gdy dziecko nie spożywa wystarczających ilości błonnika i wypija mało płynów. Do diety dzieci od samego początku rozszerzania należy wprowadzać czystą wodę i produkty pełnoziarniste. Dzięki temu nie tylko kupki będą luźniejsze, ale też dziecko nauczy się podstaw zdrowego odżywiania.

Objawy zaparcia u niemowlaka

Zatwardzenie u dziecka występuje wówczas, kiedy wypróżnia się rzadko (mniej niż dwa razy w tygodniu), stolec jest twardy i trudny do wydalenia, a przed defekacją lub jego próbą maluch wyraźnie cierpi.

Różnica między zaparciem a dyschezją

Problem z zaparciami najwyraźniej sygnalizuje wysiłek przy oddawaniu stolca i to też odróżnia zatwardzenie u niemowlaka od dyschezji. W tej ostatniej zawsze po płaczu pojawia się miękki stolec, przy zaparciach jest twardy lub mimo chęci malucha, nie pojawia się wcale. Dzieci z dyschezją robią kupkę bez wysiłku, przy zaparciu ten wysiłek i ból są natomiast bardzo wyraźnie obecne.

Brak kupy u niemowlaka karmionego piersią

W przypadku niemowląt karmionych piersią sytuacja z wypróżnianiem ma się inaczej niż u niemowląt na mleku modyfikowanym. Nie ma żadnych reguł dotyczących częstotliwości robienia kupy. Prawidłowa jest zarówno sytuacja, gdy maluch załatwia się po każdym karmieniu, jak i gdy wypróżnienie następuje raz w tygodniu. Dzieje się tak, gdyż mleko mamy może być w całości strawione przez maluszka.

Zaparcia u niemowląt karmionych sztucznie

Problem z zaparciami częściej wywołuje karmienie mlekiem modyfikowanym niż mlekiem mamy, jednak nie jest to kluczowy czynnik, dla którego kupki pojawiają się rzadko i mają zbitą konsystencję. Jako że to rodzice są odpowiedzialni za przygotowanie mleka, mogą popełnić na tym polu różne błędy. Zaparcia mogą pojawiać się np. wtedy, gdy przygotowana mieszanka jest za gęsta, czyli jest w niej za dużo proszku w stosunku do wody.

Co na zaparcia u dziecka?

Zastanawiasz się, jak ułatwić niemowlakowi zrobić kupkę? Jest na to kilka sposobów.

Po pierwsze zwiększ ilość płynów w diecie dziecka. Jeśli karmisz piersią, przystawiaj maluszka częściej, pamiętając, że najpierw płynie z piersi mleko rozwodnione, o zmniejszonej ilości tłuszczu, służące właśnie zaspokojeniu pragnienia. Dziecko karmione mlekiem modyfikowanym dopajaj wodą, regularnie, w małych ilościach. Starsze niemowlęta powinny dostawać rozwodnione soki owocowe.

Przy zaparciach ważna jest dieta bogata w błonnik. Dzieciom w drugim półroczu życia możesz podawać warzywa i owoce, które nie zapierają, na przykład suszone śliwki, gruszki, brzoskwinie, szpinak. Nie wprowadzaj natomiast do diety nadmiaru marchewki, ziemniaków, gotowanego ryżu.

W przeciwdziałaniu zaparciom pomagają też masaż brzuszka, a także ruch. Do masażu najlepiej użyj delikatnych kremów dla niemowlą t lub kosmetyków dla niemowlą t, np. Ochronnej oliwki pielęgnacyjnej NIVEA BABY.

Co poza tym? Turlaj swojego maluszka, łaskotaj go, unoś jego nóżki do góry, kiedy leży na plecach. W ten sposób pobudzisz pracę jelit. Są to też sposoby na rozweselenie dziecka, a także poprawę nastroju rodziców. Warto je stosować także przy problemach z dyschezją.

Lekarstwa na zaparcia

Najbezpieczniejszym medykamentem pomagającym w zaparciach są czopki glicerynowe, dostępne bez recepty. Jednak nie powinnaś ich używać bez konsultacji z pediatrą, który upewni Cię, że masz do czynienia z zatwardzeniem u niemowlaka, a nie na przykład dyschezją. Ponadto ważne jest, jak długo maluszek cierpi na zaparcia, czy nie robi się z tego stan przewlekły. Dlatego na wszelki wypadek wybierz się do lekarza. Czopków dobrze jest używać wyłącznie tak, jak poradzi lekarz. Inaczej organizm może zbytnio przyzwyczaić się do "pomocy z zewnątrz" i jeszcze bardziej się rozleniwić.

A inne popularne preparaty? Np. Espumisan na zaparcia u niemowlaka albo inne leki oparte na simetikonie? Niestety, rola tych leków jest inna. Mają one za zadanie rozbijać pęcherzyki gazów, nie wpływają jednak na perystaltykę jelit czy na rozrzedzanie konsystencji kupki.

Przeczytaj także:

Co innego błonnik. Jeśli Twój maluch spożywa już pokarmy inne niż mleko, możesz spróbować, jak działa siemię lniane na zaparcia u niemowlaka. Przygotowuj napar z całych ziaren, a odcedzony kleik podawaj dziecku do picia.

Skoro jesteśmy już przy napojach, warto wymienić też rumianek na zaparcia u niemowlaka, który również wymieniany jest wśród naszych mam i babć jako dobry sposób na eliminację zaparć. Czy słusznie? Nie do końca, bo rumianek działa podobnie jak simetikon - na gazy. A zatem: jaka herbatka na zaparcia u niemowlaka? Czy któraś z nich rzeczywiście przyczyni się do łatwiejszego oddania stolca u dziecka? Zdecydowanie napar z siemienia lnianego! Natomiast podawanie herbatki rumiankowej czy z kopru również nie zaszkodzi - zawsze to dodatkowe płyny, a odpowiedni ich poziom to łatwiejsze zwalczanie zaparć!

Zarówno dyschezja, jak i zatwardzenie są częstymi przypadłościami niedojrzałych układów pokarmowych. Nie powinny Cię niepokoić, ponieważ miną – dyschezja przed pierwszym półroczem życia, zaparcia przed ukończeniem dwóch lat.