Odruch Moro u niemowlaka – co to takiego?

Kiedy dziecko przychodzi na świat, z bezpiecznego i przytulnego środowiska w brzuchu matki przedostaje się do świata pełnego nagłych i nieznanych dotąd bodźców. Odruch Moro to reakcja noworodka na ostre dźwięki, duże hałasy czy gwałtowną zmianę pozycji jego ciała. Jak się objawia i kiedy zanika?

Co to jest odruch Moro u niemowlaka?

Z odruchem tym rodzi się każdy noworodek. To jak najbardziej naturalna reakcja na zupełnie nowe dla niego bodźce, która objawia się przede wszystkim gwałtownym ruchem. Niemowlę wygina plecy w łuk, odrzuca na bok ręce i nogi, zaciska piąstki i wykonuje ruch, jakby chciał się objąć rękami – dlatego też odruch Moro bardzo często nazywa się również odruchem obejmowania.

Odruch Moro u dziecka wynika z niedojrzałości jego układu nerwowego. Wraz z odruchem Babińskiego jest jednym z fizjologicznych odruchów u malutkich dzieci. Nagły wstrząs ciała, głowy dziecka i jego rąk nie powinien Cię więc martwić, choć oczywiście to normalne, że dla niedoświadczonego rodzica wygląda on niepokojąco. U maluszka nie dzieje się nic złego.

Odruch obejmowania – jakie ma znaczenie?

Kształtuje się on pomiędzy 9. a 12. tygodniem życia płodu i rozwija przez całą ciążę. Tuż po porodzie, w pierwszych miesiącach życia, pozwala dziecku na złapanie oddechu – w odruchu tym noworodek prostuje ciało, co ułatwia otwarcie tchawicy. Odruch Moro sprawia również, że niemowlę zaczyna stopniowo prostować swoje ciało i trzymać główkę w pozycji pionowej, co jest pierwszym przygotowaniem do nauki siadania.

Noworodek zaczyna gwałtownie reagować na następujące bodźce:

słuchowy (głośny hałas),
ruchowy (nagłe lub szybkie poruszenie się osoby znajdującej się blisko noworodka),
wzrokowy (nagła zmiana kierunku padania światła lub zmiana jego natężenia),
dotykowy (szybki wzrost lub obniżenie temperatury),
przedsionkowy (nagła zmiana pozycji główki noworodka).

Kiedy występuje odruch obejmowania?

Odruchu moro możesz się spodziewać u maluszka od momentu urodzenia do około 4. miesiąca życia. Wraz z postępem rozwoju dziecka odruch będzie stopniowo zanikał.

Odruch moro podczas snu

Zaobserwowano także, że odruch moro wybudza dziecko ze snu, a to oznacza, że najprawdopodobniej spało w niekomfortowej dla niego pozycji i potrzebowało bardziej wygodnego ułożenia.

Odruch moro podczas karmienia

Odruch Moro u noworodka występuje także podczas karmienia – np. kiedy matka wykona zbyt mocno nagły ruch lub dziecko przestraszy inny domownik. Ważne, aby zapewnić mu wówczas spokój i bezpieczeństwo. Pomocne okaże się zwolnienie ruchów i przytulenie niemowlęcia. Jeżeli podczas karmienia trzymasz dziecko na rękach, upewnij się, że nie robisz tego zbyt lekko – tak, aby maluch nie obawiał się upadku.

Chcesz wiedzieć więcej na temat karmienia? Polecamy artykuł: Zasady karmienia piersią i pozycje do karmienia.

Jakie są fazy odruchu Moro?

Zaobserwowano, że na ten odruch dziecka składają się dwie fazy. W pierwszej z nich noworodek energicznie wzdryga ciałem – napręża się, prostuje ręce i nóżki, otwiera dłonie, odchyla głowę do tyłu i bierze głęboki wdech, zostając na moment w tej pozycji.

W drugiej fazie dziecko przybiera pozycję embrionalną. Zaciska piąstki, robi wydech i przyciąga ramiona do siebie – tak jakby chciało się objąć i ochronić tym samym przed nagłym bodźcem. Widać na jego twarzy zaniepokojenie, które nierzadko kończy się płaczem. Towarzyszące mu uczucie strachu sprawia, że w organizmie uwalniane są hormony stresu (adrenalina i kortyzol), co z kolei prowadzi do przyspieszenia oddechu i bicia serca niemowlęcia.

Odruch Moro – kiedy zanika?

Odruch Moro u niemowlaka powinien zanikać stopniowo do 4. miesiąca życia. Po tym okresie zastępuje go wzdrygnięcie, a po miesiącu życia lub dwóch zanika całkowicie. Jeżeli tak się nie stanie, należy przyjrzeć się środowisku, w którym rozwija się dziecko i sprawdzić, czy nie dostarcza ono dziecku zbyt wielu napięć, które powodują u niemowlaka stres.

Jak wyciszyć odruch moro?

Dla przyspieszenia zaniknięcia odruchu moro na pewno warto rozważyć zmianę warunków, w jakich przebywa dziecko – ograniczyć hałas, wygasić zbyt mocne światło czy zmniejszyć wahania temperatury.

Odruch Moro nie zanika?

Przetrwały odruch Moro może wiązać się z zaburzeniami neurologicznymi, powoduje osłabienie odporności i zwiększa podatność na infekcje czy alergie. Dobrze więc zwrócić uwagę, czy odruch się nie przedłuża, wówczas rodzice powinni udać się do pediatry lub neurologa. Warto wspomnieć, że odruch obejmowania jest znacznie silniejszy i nagły w przypadku cesarskiego cięcia, a także po bardzo nietypowych porodach: długich i trudnych lub wyjątkowo nagłych i szybkich, a także wymagających użycia dodatkowego sprzętu (np. kleszczy). Odruch Moro zanika wówczas dłużej, bo układ nerwowy maluszka jest bardziej przeciążony przez trudne narodziny.

Brak odruchu moro

Brak odruchu Moro należy skonsultować z neurologiem, ponieważ u noworodków i niemowląt powinien on występować. Całkowity brak może oznaczać problemy z mózgiem lub rdzeniem kręgowym, natomiast ruch tylko jednej strony ciała może świadczyć o problemach w obrębie układu nerwowego (konkretnie nerwów splotu ramiennego). Być może też ruchy tylko z jednej strony ciała wynikają ze złamania kości ramienia. Aby dowiedzieć się, jaka jest konkretna przyczyna niewystępowania odruchu Moro u dziecka, należy wykonać RTG barku (sprawdzenie kości) oraz badania neurologiczne (w celu sprawdzenia poprawności działania nerwów splotu ramiennego).

Jak zabezpieczyć skórę dziecka przed otarciami?

Co zrobić, kiedy maluszek uderzy się lub podrażni skórę w trakcie tak gwałtownego odruchu ciała i głowy? Warto zastosować wtedy delikatne kosmetyki dla niemowląt. Tu świetnie sprawdzi się Ochronne mleczko nawilżające NIVEA BABY. Na uwagę rodziców zasługują również emolienty dla niemowląt, jak np. Emolient Kojący krem S.O.S. NIVEA BABY.

Odruch Moro jest najwcześniejszym ze wszystkich odruchów pierwotnych. To ważny mechanizm chroniący dziecko, ale jego rola w pewnym momencie się kończy, dlatego powinien zaniknąć. Jeśli Moro odruch nie wygaśnie do 4. miesiąca życia i nie zastąpi go tradycyjne wzdrygnięcie, mogą pojawić się pewne problemy z rozwojem noworodka. W takich sytuacjach konieczna jest wizyta u lekarza i odpowiednia diagnostyka.