Rozwój niemowlaka a skoki rozwojowe – co trzeba wiedzieć?

Dziecko nabywa kolejne umiejętności z dnia na dzień. To tempo sprawia, że gdyby stworzyć kalendarz rozwoju dziecka, absolutnie każdy tydzień każdego miesiąca opatrzony byłyby komentarzem dotyczącym nowości w rozwoju. Na naszym blogu znajdziesz artykuły, które budują kalendarz rozwoju niemowlaka. Sprawdź m.in. artykuły Jak rozwija się 4-miesięczne dziecko? oraz Jak rozwija się 10-miesięczne dziecko?

Niżej przygotowaliśmy dla Ciebie uproszczony kalendarz rozwoju noworodka, w którym znajdziesz najważniejsze wydarzenia, których z pewnością wyczekujecie!

Skoki rozwojowe u dzieci (znane także jako kamienie milowe w rozwoju dziecka) to dziesięć przełomowych momentów w rozwoju maluszka. Pierwsze siedem skoków rozwojowych dziecka ma miejsce w pierwszym roku jego życia, trzy ostatnie występują w drugim roku. Skokom rozwojowym u niemowląt towarzyszą liczne objawy, które sygnalizują, że już za kilka dni nasze dziecko nabędzie kilku nowych umiejętności. Niestety, „objawy” te potrafią być dość męczące dla rodzica – dziecko jest wyraźnie marudne, płacze i domaga się częstszego kontaktu z rodzicem. Może stracić apetyt i wydawać się osowiałe. I przede wszystkim może się nam wydawać, że jeszcze kilka dni temu było zdecydowanie bardziej aktywne. Z jednej strony skoki rozwojowe pozwalają maluszkowi na opanowanie szeregu nowych umiejętności w niezwykle krótkim czasie. Z drugiej strony jednak, tak gwałtowne zmiany mogą być dla dziecka stresującym i obciążającym doświadczeniem, co prowadzi do płaczu, wycofania czy utraty apetytu.

Skoki rozwojowe dziecka to wyzwanie dla rodzica, który musi wykazać się cierpliwością i okazać maluszkowi jeszcze więcej czułości i bliskości niż dotychczas. Oto co należy wiedzieć o skokach rozwojowych niemowlaka.

Jak wspomnieliśmy, w pierwszym roku życia występuje siedem takich momentów. Na samym początku warto wiedzieć, że choć skoki rozwojowe w pierwszym roku życia są przypisane do pewnych widełek czasowych, to każde dziecko przechodzi je trochę inaczej. Skoki rozwojowe rocznego dziecka związane są przede wszystkim z dynamicznym rozwojem mózgu i układu nerwowego.

Czy istnieje kalkulator skoków rozwojowych? Tak, choć opiera się on wyłącznie na dacie urodzenia Twojego dziecka. Po podaniu tej danej, kalkulator podaje konkretne zakresy czasowe, w których możesz spodziewać się występowania skoków. Oszczędzi Ci to samodzielnego liczenia. Z drugiej strony nie należy zbyt mocno wiązać się z otrzymanymi wynikami - wówczas wszystkie symptomy u dziecka będziesz podświadomie zrzucać na karb skoków, a nawet interpretować je na wyrost.

Dotyczą przede wszystkim kwestii lepszego odbierania bodźców, obserwacji środowiska i wyciąganiu z tego informacji (np. zauważanie związków przyczynowo-skutkowych), ale także kwestii motorycznych. Skoki rozwojowe u rocznego dziecka dotyczą takich kwestii jak raczkowanie, siadanie, czy chwytanie przedmiotów. Skoki rozwojowe w 1. roku życia odpowiedzialne są także za budowanie autonomii maluszka – obserwuje swoje odbicie w lustrze i uczy mówić się "nie". Rozwijający się aparat mowy to kolejny aspekt skoków rozwojowych rocznego dziecka – maluch uczy się wymawiać samogłoski oraz spółgłoski, także te trudne, jak „r”, „s” czy „z”.

Niżej w tekście prezentujemy poszczególne skoki rozwojowe w pierwszym roku życia dziecka z widełkami czasowymi oraz umiejętnościami, które powinno w tym okresie nabyć. Przypominamy jednak, że skoki rozwojowe do 1. roku życia to sprawa dość indywidualna. Niektóre maluchy opanują pewne umiejętności szybciej, a inne później.

2. skok rozwojowy występuje ok. 7-9 tygodnia. Dziecko zaczyna kontrolować ruchy rąk i nóg, choć nie opanowuje jeszcze koordynacji. Chwyta przedmioty i silniej reaguje na dźwięki – czy to muzykę, czy też te wydawane przez siebie.

3. skok rozwojowy ma miejsce ok. 11-12 tygodnia. Ruchy dziecka stają się bardziej płynne. Pojawia się koordynacja ruchów głowy i oczu. Maluszek staje się bacznym obserwatorem, próbuje siadać, odpycha się i wkłada przedmioty do ust.

6. skok rozwojowy następuje ok. 33.-37. tygodnia. Dziecko rozpoznaje kształty, coraz śmielej wyraża emocje (rozbawienie, zazdrość). Uczy się tworzyć kategorie przedmiotów. Kiedy już nauczy się siedzieć, niemowlęcą wanienkę możecie zamienić na normalną wannę czy brodzik prysznica. Warto pozostać przy żelach do kąpieli dla niemowląt i szamponach dla niemowląt. Na żele i szampony dla dzieci możesz je zamienić, gdy dziecko skończy rok.

7. skok rozwojowy wypada ok. 44.-48. tygodnia. Dziecko chłonie nowe wyrazy. Mówi „nie”, zaczyna rysować i intensywnie uczy się chodzić.

Przeczytaj także: Jak nauczyć dziecko mówić? Sposoby wspierania nauki mowy

Wszystko zależy od wieku dziecka, ale także indywidualnych uwarunkowań maluszka. Im dziecko starsze, tym skoki rozwojowe i okres je poprzedzający trwają dłużej. Skoki rozwojowe w pierwszym roku życia to na początku zazwyczaj kwestia kilku dni, ale już 2-3 skok może wydłużyć się do tygodnia lub dwóch. Od 4. skoku rozwojowego okres ten wynosi kilka tygodni.

Oto czas wspinania się na wszystko, co się da! Oczywiście maluch będzie też korzystał z uroków swobodnego biegania. Rodziców ucieszy zapał malucha do pomocy we wszelkich pracach domowych.

Rozwój 18-miesięcznego dziecka to także coraz bardziej rozbudowany słownik. 1,5-roczny brzdąc z satysfakcją bawi się w zabawy dźwiękonaśladowcze. Warto wówczas zaopatrzyć się w książeczki, które wspierają naukę mowy na tym etapie.

Skoki rozwojowe pojawiają się również po 24. miesiącu życia! To tzw. bunt dwulatka. Jeśli chodzi o skoki rozwojowe po 2. roku życia, to dotyczą one kwestii:

• ubierania i rozbierania się;
• korzystania z zabawki, na której może jeździć odpychając się nogami;
• łapania dużej piłki;
• kolorowania;
• wyboru dominującej w wykonywaniu czynności ręki.

Jak wspomnieliśmy, skoki rozwojowe u niemowlaka poprzedzają objawy. Potrafią być one dla dziecka i rodziców dosyć męczące, ale najważniejsze, aby szybko zorientować się, z czym mamy do czynienia. Dzięki temu, nie będziemy szukać innych przyczyn (kolka, mokra pielucha) skoków rozwojowych niemowląt. Objawy to zazwyczaj:

• płacz i marudzenie;
• niepokój u dziecka;
• wycofanie, apatia;
• niechęć wobec przewijania;
• problemy ze snem lub odwrotnie - ospałe niemowlę;
• krzykliwość;
• brak apetytu.

Pamiętaj, że u dziecka może wystąpić jedynie część objawów skoków rozwojowych. Różne objawy mogą towarzyszyć różnym skokom rozwojowym. I choć nie można im zapobiec, to można je złagodzić.